• Актуальнае
  • Медыяправа
  • Карыснае
  • Кірункі і кампаніі
  • Агляды і маніторынгі
  • Рэкамендацыі па бяспецы калег

    Умоўныя мукавозчыкі супраць умоўных марзалюкоў. Пра што сведчыць спрэчка сярод прапагандыстаў?

    Нечакана, а можа для кагосьці прадказальна, у колах прапагандыстаў вызначыліся прыкметы канфрантацыі. У артыкуле аглядальніка “СБ.Беларусь сегодня” Андрэя Мукавозчыка наўпрост узгадваюцца супярэчнасці паміж прыхільнікамі жорсткага курсу і іх апанентамі. Пра што сведчыць прызнанне прапагандыста? Беларуская асацыяцыя журналістаў спыталася ў палітычных аглядальнікаў Валерыя Карбалевіча і Аляксандра Фрыдмана.

    Жорсткія VS недастаткова жорсткія

    Сама назва артыкула Андрэя Мукавозчыка “Размовы ў кулуарах — яны часам здольныя не даць заснуць” сведчыць пра неспакой на душы аўтара.

    Амаль кожны абзац публікацыі змяшчае намёкі на тое, што няма былога адзінства ў праўладных колах, асабліва ў пытанні мэтазгоднасці працягу рэпрэсій.

    — Аказваецца, беларусы (большасць, народ, насельніцтва, электарат, усе мае знаёмыя… — нешта нагадвае, праўда?) у масе сваёй не падтрымліваюць жорсткі курс на “ачышчэнне” і “знойдзем кожнага”, — здзіўляецца прапагандыст. — Ім, кажуць, надакучыла. Харэ. Так за іх кажуць. І яны (беларусы, большасць… і г. д.) цяпер уважліва сочаць, ці будзе ўлада “працягваць жарсціць”. Зрабіўшы з гэтага свае высновы.

    Адкрыццём для аўтара стала, што ў шэрагу апанентаў апынуліся “калегі, якія супраць жорсткасці”.

    — Таму што баяцца гэтай самавыдуманай большасці (беларусаў, насельніцтва… і г. д.) — а насамрэч адчуваюць штодзённыя нязручнасці, якія назапашваюцца ў нарастаючы страх, перад “усімі сваімі знаёмымі”, — знаходзіць дзіўнае тлумачэнне Андрэй Мукавозчык.

    У фінале ён пераходзіць да ўласных фобіяў і звыклых наратываў прапаганды:

    — Перамажы неверагодныя тады ці ў будучыні, яны нас, ябацек, вешалі б (будуць вешаць) на ліхтарах, — на гэта я ад калегі-прапагандыста пачуў, маўляў, ой! ну што гэта зноў за клішэ! ну хопіць ужо пра гэта! Харэ! І не ўсе прысутныя былі з ім нязгодныя, не.

    Апанентаў, аднак, работнік “СБ.Беларусь сегодня” не называе і чытачам застаецца толькі здагадвацца, хто маецца на ўвазе.

    Адна верагодная кандыдатура, зрэшты, ёсць. Некалькі тыдняў таму дэпутат і гісторык Ігар Марзалюк падчас ток-шоў на Сталічным тэлебачанні выступіў у абарону беларускай мовы, якую падкрэслена выкарыстоўваў, адказваючы на пытанні:

    — Родная мова гэта тая, якую ты лічыш сваёй. Ты на ёй можаш камунікаваць штодня, можаш не камунікаваць. Але ты яе ведаеш, ты яе любіш і ты пастуліруеш, што ты адносішся да моўнай стыхіі як да сваёй.

    Ён таксама выказаўся за “пазітыўную дыскрымінацыю на карысць беларускай мовы”, чым выклікаў хвалю рэзкай крытыкі з боку паплечнікаў-прапагандыстаў.

    Казаць пра сапраўдны канфлікт, вядома, ранавата, але можна канстатаваць, што назіраецца супрацьстаянне паміж умоўнымі мукавозчыкамі і умоўнымі марзалюкамі.

    “Незвычайна, што спрэчка выйшла на паверхню”

    Як адзначае Валер Карбалевіч, ад беларускіх прапагандыстаў пакуль мы чуем толькі асцярожныя ўзаемныя абвінавачанні, што нельга параўноўваць з вайной паміж расійскімі мілблогерамі, якія ўжо гатовыя растрэльваць адзін аднаго:

    — У таталітарных сістэмах таксама ідзе змаганне за тое, хто больш прававерны, больш непрымірымы да ворагаў. На розных этапах перамогу атрымліваюць то адныя, то іншыя.

    Асноўны матыў прапагандыстаў — праявіць сябе больш артадаксальнымі, што з’яўляецца перадасновай для ўнутрывідавай барацьбы.

    — Пасля 2020 года Лукашэнка змяніў амаль усіх кіраўнікоў сілавога блоку, — нагадвае палітычны аглядальнік. — Некаторыя трапілі ў апалу ці былі накіраваныя амбасадарамі ў ссылку. Іншыя наадварот — падняліся на тэроры. Цяпер у фаворы, напрыклад, генпракурор Андрэй Швед.

    Незвычайным Валер Карбалевіч лічыць тое, што спрэчка выйшла на паверхню, і гэта можа сведчыць пра адсутнасць адзінай пазіцыі.

    Паводле яго, сам факт правядзення кампаніі па вяртанні “беглых” — прыкмета, што ў рэжыме ёсць сілы, якія спрабуюць сцішыць ці прыпыніць тэрор, бо гэта дрэнна адбіваецца на грамадстве і сацыяльна-эканамічных чынніках.

    — Звычайна канфлікты ў колах палітычнай эліты ўзмацняюцца падчас нейкага крызісу, — працягвае Валер Карбалевіч. — Цяпер ён невідавочны, але змаганне за месца пад сонцам ідзе заўсёды. Рознагалоссі паміж чыноўнікамі і сілавікамі ў публічную прастору не трапляюць у адрозненні ад прапагандысцкага асяродку.

    “Падчас Вялікай французскай рэвалюцыі таксама гучалі галасы, якія заклікалі спыніць тэрор”

    Аналагічнага меркавання прытрымліваецца Аляксандр Фрыдман, які праводзіць гістарычную аналогію:

    — Тое ж самае было ў часы Вялікай французскай рэвалюцыі. Тады таксама гучалі галасы, якія заклікалі спыніць тэрор. А скончылася ўсё тым, што Рабесп’ер сам стаў ахвярай. Пасля нешта падобнае абдывалася ў сталінскія часы, калі выканаўцы рэпрэсій ў 1937–38‑х былі знішчаныя ў 1939‑м. Цяпер тое ж самае адбываецца ў Беларусі.

    На яго думку, Ігар Марзалюк — прадстаўнік групоўкі, якая мяркуе, што трэба спыніць тэрор і займацца стваральнай дзейнасцю для замацавання рэжыму.

    — Ён самы смелы, і незразумела, якая ў гэтай групоўкі падтрымка. Магчыма, у яе ўваходзіць міністр замежных спраў Сяргей Алейнік, які, напэўна, уважае правільным прасоўваць дыялог з Захадам, — кажа Аляксандр Фрыдман.

    Беларускі кірунак, як мяркуе палітычны аглядальнік, прадстаўляе Ігар Марзалюк. А рускі свет — Андрэй Мукавозчык. У гэтым асноўнае супрацьстаянне.

    — Больш фанатычнымі і катэгарычнымі выглядаюць прыхільнікі аб’яднання з Расіяй, — кажа Аляксандр Фрыдман. — Яскравы прыклад — праўладная блогерка з Гродна Вольга Бондарава. Яна і яе аднадумцы вельмі ўтульна адчуваюць сябе ў сістэме тэрора. Акрамя таго, яны разумеюць, што ў выпадку змены сістэмы іх не чакае нічога добрага. А калі рэжым пачне працаваць больш лагодна, то патрэбы ў мукавозчыках не будзе. Яны больш запатрабаваныя ў экстрэмальных умовах.

    Важным сведчаннем стане развіццё ці затуханне кейса Марзалюка

    Абодва палітычныя аналітыкі адзначаюць, што прапагандысты могуць мець уласныя думкі, аднак выказваюць тую ці іншую пазіцыю толькі пасля каманды зверху.

    — Памятаю як напярэдадні выбараў у 2020 годзе Дзмітрый Жук і Іван Эйсмант рэзка апаніравалі Маскве і палохалі крамлёўскім праектам, — узгадвае Валер Карбалевіч. — Пасля ўстаноўка радыкальна змянілася: Расія стала сябрам, а Захад — ворагам. Яны не самастойныя людзі. Працуюць у межах параметраў. Гэта інструмент рэжыму.

    На нядаўні выпадак у пацверджанне гэтай тэзы спасылаецца Аляксандр Фрыдман:

    — Тое, што прапагандысты не маюць самастойнасці, было бачна па гісторыі з Мачулішчамі. У першы час ніхто з прадзяржаўных блогераў не выказваўся. Гэта сведчанне, што кранаць тэму было забаронена. Адмашка была дадзена толькі пасля вяртання Лукашэнкі з Кітая.

    Паводле яго меркавання, артыкул Андрэя Мукавозчыка запусціла тая групоўка, якая настроена бескампрамісна і разумее, што па-за межамі сістэмы будучыні ў яе няма.

    Нашы суразмоўцы салідарныя ў думцы, што сведчаннем таго, ці пераможа прабеларуская пазіцыя, стане развіццё ці затуханне кейса Марзалюка.

    Але ж на дадзены момант можна канстатаваць трэнд на працяг рэпрэсій, прасоўванне прарасійскіх настрояў і рэзкі адказ на асцярожныя заклікі спыніць дзяржаўны тэрор.

    Чытайце яшчэ:

    «На Беларусь могуць напасьці, нам трэба бараніцца». Ці рыхтуе прапаганда беларусаў да вайны?

    «Прапаганда — зьява, якую цяжка вылавіць». Экспэрт раіць, як чытаць навіны

    Азаронак vs Салаўёў: чыя прапаганда больш эфектыўная?

    Самыя важныя навіны і матэрыялы ў нашым Тэлеграм-канале — падпісвайцеся!
    @bajmedia
    Найбольш чытанае
    Кожны чацвер мы дасылаем на электронную пошту магчымасці (гранты, вакансіі, конкурсы, стыпендыі), анонсы мерапрыемстваў (лекцыі, дыскусіі, прэзентацыі), а таксама самыя важныя навіны і тэндэнцыі ў свеце медыя.
    Падпісваючыся на рассылку, вы згаджаецеся з Палітыкай канфідэнцыйнасці