SEO на беларускай мове. Як прафесійным медыям выціснуць прапагандыстаў з топа Google і Яндэкс і зарабіць?

Беларуская мова і пошук у Google і Яндэкс. Актуальная сітуацыя

Большасць беларускіх сайтаў выкарыстоўвае рускую мову для стварэння кантэнту. Гэта тлумачыцца тым, што аўдыторыя сайтаў збольшага карыстаецца рускай мовай, у тым ліку для пошуку праз Google і Яндэкс (найбольш папулярныя пошукавыя сістэмы ў Беларусі). 

Кароткая даведка
SEO — ад англ. search engine opti­miza­tion «аптымізацыя пад пошукавыя сістэмы» — гэта набор метадаў і працэс аптымізацыі кантэнту сайта для атрымання бясплатнага арганічнага трафіку з пошукавай выдачы ў пошукавых сістэмах. SEO накіраваная на паляпшэнне пазіцыі вашага сайта на старонках вынікаў пошуку: чым вышэй сайт у спісе, тым больш людзей яго ўбачаць. Найбольш выгадная пазіцыя — топ‑3 першай старонкі.

Аднак моўныя густы беларусаў пакрысе змяняюцца нават ва ўмовах палітыкі русіфікацыі. Зірніце на рост колькасці некаторых пошукавых запытаў у Яндэксе на беларускай мове. 

Беларускамоўныя запыты з часам не падаюць, а месцамі і растуць. Гэтая тэндэнцыя дазваляе рабіць пазітыўныя прагнозы для беларускамоўных медыяў.

Другая прычына для пазітыўнага бачання будучыні — украінскі досвед, які пры пэўных умовах беларусы змогуць пераняць з лёгкасцю, бо ён ужо цяпер прыносіць пазітыўныя вынікі. Увесну 2019 года ва Украіне стаў дзейнічаць закон пра Забеспячэнне функцыянавання ўкраінскай мовы як дзяржаўнай, а праз два гады з’явіўся закон пра ўкраінскую мову 5670‑д, паводле якога ўсе ўкраінскія сайты па змоўчанні мусяць адкрывацца на ўкраінскай мове, пры гэтым іншыя моўныя старонкі — апцыянальныя. Адсутнасць украінамоўнай версіі караецца штрафам. Гэты закон дужа паўплываў на медыябізнес. З’явілася патрэба ў перакладзе кантэнту сайтаў на ўкраінскую, сярод паслуг стала запатрабаваная SEO на ўкраінскай мове. А тыя сайты, якія ўжо мелі такую версію, адразу аказаліся ў дамках, бо атрымліваюць трафік ад украінамоўных карыстальнікаў і кліентаў.

Трэцяя прычына для ўключэння SEO на беларускай мове ў планаванне медыястратэгіі — гэта дзеянні прамых канкурэнтаў прафесійных медыяў, то бок прапагандыстаў.

У барацьбе за чытацкую ўвагу рэсурсы прапаганды дзякуючы працы па SEO занялі высокія месцы ў топе пошукавай выдачы на беларускай мове. І яны бачаць у гэтым сэнс.

Тры нагоды для прыцягнення трафіку на сайт з пашукавікоў праз SEO

1) Калі вашая задача палягае выключна ў як мага шырэйшым распаўсюдзе інфармацыі, то яе дасягненне можна рэалізаваць і без SEO сайта, сабраўшы ахопы аўдыторыі праз сацыяльныя сеткі. Іншая справа, калі вы разглядаеце перспектыву прыцягнуць рэкламныя бюджэты ад крутых брэндаў у вашае медыя. 

Для прывабнай прапановы рэкламадаўцам, акрамя годнай рэпутацыі брэнда, вам трэба мець:

а) добрую аналітыку, г. зн. паказчыкі па наведвальнасці, глыбіні праглядаў і г. д.

b) плюс умець забяспечыць прадказальны эфект ад размяшчэння рэкламы. 

І тут сайт — гэта тая платформа, якая цалкам адпавядае гэтым патрэбам. Прывабную для рэкламадаўцы аналітыку збіраюць сайты, яны ж даюць магчымасць атрымаць прагназаваны і падкантрольны эфект ад размяшчэння рэкламы (як віду кантэнту).

На паводзіны карыстальнікаў сацсетак мы можам уплываць найменш з прычыны вялікай колькасці непадкантрольных чыннікаў і зменлівых алгарытмаў саміх сацсетак. Пры наяўнасці альтэрнатыўных платформ частка рэкламадаўцаў аддае перавагу сайтам, бо гэта ёсць прыкметай большай нішавасці брэндаў, больш высокай якасці іх рэпутацыі — і таго брэнда, які рэкламуецца, і таго брэнда, які размяшчае рэкламу.

Адным словам, калі вы хочаце мець Mer­cedes-Benz у якасці рэкламадаўцы, то вам трэба сайт з заможнай аўдыторыяй, якая праводзіць дастаткова часу на вашых старонках, а значыць SEO можа дапамагчы вашаму сайту стаць бачным і абысці канкурэнтаў. Пры гэтым вашая аўдыторыя ў Insta­gram і Tik­Tok тут стане, хутчэй за ўсё, добрым бонусам, а не вырашальным чыннікам.

SEO ў чыстым выглядзе — гэта інструмент для прасоўвання сайтаў і візітовак аплікацый (мабільных прыладаванняў) вашага рэсурсу. 

Цяпер медыя выкарыстоўваюць мульціплатформенную схему распаўсюду кантэнту. Калі кажам пра мульціплатформеннасць, то маем на ўвазе любы набор з такіх платформаў для постынгу і распаўсюду кантэнту як: 

• сайт, 

• аплікацыя ў смартфоне карыстальніка (напрыклад, прыладаванне «Маланка медыя», карыстальнік аплікацыі можа спажываць кантэнт без усялякіх VPN), 

• Face­book, 

• Insta­gram,

• VK,

• OK,

• Дзэн,

• YouTube,

• Tik­Tok,

• можа дадавацца «Яндекс.Новости» і Twit­ter, адкуль карыстальнік пераходзіць ізноў жа на ваш сайт,
  плюс іншыя не надта распаўсюджаныя платформы.

2) Другая нагода для прыцягнення трафіку на сайт з пашукавікоў праз SEO, гэта калі вы ў інтэрнэце прадаеце паслугі альбо тавары, якіх больш за некалькі адзінак. Напрыклад, у перспектыве вашае медыя плануе зарабляць на продажы экспертных паслуг. І вы маеце прапановы з экспертызай па вайне, рэпрэсіях, фінансах, энергетыцы, эканоміцы і г. д. Тут ёсць выбар, дзе і як размяшчаць каталог вашых паслуг: 

• могуць быць мікралэндзінгі ў сацсетках (што само па сабе не блага); 

• на сайце можа быць старонка з каталогам, дзе кожная паслуга вядзе на новую старонку сайта, аптымізаваную па ключавых словах (КС) для абыходжання канкурэнтаў,

• могуць быць абодва варынты адразу.

Найбольшую бачнасць вашых паслуг з найменшымі ўкладаннямі рэсурсаў забяспечыць размяшчэнне каталогу+асобных старонак на сайце з SEO. Проста ўзгадайце Onlin­er-каталог.

3) Трэцяя нагода для выкарыстання пошукавай аптымізацыі сайта, калі вам важна абысці канкурэнтаў па нейкіх прычынах, не звязаных з фінансавай выгадай. Напрыклад, вы не хочаце пагаджацца з сітуацыяй, што прапагандысцкі рэсурс рэжыму Беларусі Б*лТА займае месца ў топ‑3 пошукавай выдачы Google па запыце «навіны».

Якую выдачу паказвае Google па беларускамоўных запытах «навіны», «навіны+Беларусі», «падзеі», «падзеі+Беларусі»?

На працягу апошніх пяці гадоў колькасныя паказчыкі па запыце «навіны» ў Google захоўваюць стабільную карціну. У абсалютных лічбах гэта адпавядае цікавасці аўдыторыі з Яндэкса. Зірніце на графік з Google Trends. Тое, што тэрытарыяльна на беларускай мове шукаюць у мінскім рэгіёне і Мінску, можа ахарактарызаваць аўдыторыю пэўным чынам.

Па стане 25 кастрычніка 2022 года па пошукавых запытах беларускамоўнага карыстальніка, якога цікавяць навіны Беларусі, у топе выдачы знаходзяцца як прапагандысцкія рэсурсы, так і рэсурсы з незалежнай інфармацыяй. 

З аднаго боку дамінуюць Б*лТА, Sput**k, сайт «Советской Белорусии». З іншага боку, у топе праўдзівыя рэсурсы: «Радыё Свабода», The Vil­lage, Naviny.by, UDF.by, Reform.by.

На другой старонцы, куды дабіраецца рэдкі карыстальнік, дамінуюць расейскія і прапагандысцкія сайты.

На трэцяй старонцы — «Белсат», Euro­ra­dio, Zerka­lo. На жаль, іншых, годных ўвагі чытача рэсурсаў у пошукавай выдачы няма наогул. Маем на ўвазе рэсурсы кшталту NN. 

Для агульнага ўяўлення глянем на выдачу па рускамоўным запыце «новости Беларуси». Тут у топе дамінуць прапагандысцкія рэсурсы і расійскія медыі. На першай старонцы ёсць Reform.by, People.Onliner і сайт «Экономической газеты».  Унізе першай старонкі выдачы — рэкламныя блокі ад Euro­ra­dio і «Белсат» з тайтлам «Последние новости».

Варта назваць прычыны такога становішча:

1) «Белсат», Euroradio.by, Reform.by, The Vil­lage трапілі ў топ пошукавай выдачы дзякуючы працы ў гэтым напрамку. Адны карыстаюцца SEO ў комплексе з іншымі інструментамі, іншыя аплочваюць рэкламу.

2) Naviny.by — медыйны прадукт ужо зачыненай інфармацыйнай агенцыі БелаПАН — у топе па беларускамоўным запыце праз удалую назву медыя і даменнага імя. Тут аптымізацыя пад пошукавыя запыты адбылася натуральным чынам у тым ліку таму, што Naviny.by першая ў Беларусі анлайн-газета, якая назапасіла безліч старонак з прапісаным у тайтле ключавым словам «навіны».

3) Б*лТА, Спутнік і іншыя прапагандысцкія рэсурсы ў топе дзякуючы SEO. Мы заўважылі, што Спутнік пачаў прымяняць SEO адразу як прыйшоў на медыяполе Беларусі. БелТА стала з’яўляцца ў пошукавай выдачы па беларускамоўных запытах пасля сустрэчы Лукашэнкі з лідаркай расійскіх прапагандыстаў Маргарытай Сіманян увосень 2020 года.

4) Калі казаць пра прычыны адсутнасці важных апанентаў прапаганды ў пошукавай выдачы, то, акрамя імавернай недапрацоўкі па SEO або ігнаравання яе цалкам, варта адзначыць адзін нюанс. Рэжым выкарыстоўвае алгарытмы пошукавых сістэм Google і Яндэкс у мэтах барацьбы з канкурэнтамі. Праз доступ да інструментаў блакавання на тэрыторыі Беларусі «непажаданых» рэсурсаў прапаганда дамаглася таго, што з пошукавай выдачы зніклі альбо знікаюць рэсурсы з праўдзівай інфармацыяй. Як гэта сталася?

Штучны інтэлект пошукавых сістэм адзначае, колькі часу чалавек праводзіць на старонцы, якую выбраў з прапанаванага топу па сваім запыце. І калі гэты час доўжыцца 1–3 секунды, а пасля карыстальнік зачыняе сайт, то штучны інтэлект зніжае рэйтынг сайта і адсоўвае яго далей з топу пошукавай выдачы або выкідае цалкам.

Што рабіць, калі трэба прасунуць ваш сайт у топ пошукавай выдачы?

1) Варта падрыхтавацца маральна, што гэты працэс будзе рэсурсаёмістым: патрэбныя час і бюджэт. На рынку паслуг аптымізацыя сайта «пад ключ» для, напрыклад, інтэрнэт-крамы сёння каштуе каля $500. Могуць быць акцыі, могуць быць паслугі рознай якасці з розным наборам опцый. Больш інфармацыі па коштах можна знайсці тут. А тут рэйтынгі беларускіх SEO-агенцый.

У ідэале выканаўца мусіць зрабіць асноўнае: вызначыць вашу нішу, вызначыць канкурэнтаў, пабудаваць семантычнае ядро па высокачастотных і нізкачастотных запытах (пошукавыя запыты=ключавыя словы, рэлевантныя для вашай нішы), падагнаць кантэнт пад пэўную шчыльнасць ключавых слоў, аптымізаваць лінкі, зрабіць пералінкоўку з іншымі рэпутацыйна выгаднымі для вас рэсурсамі, зрабіць разумную пералінкоўку з унутранымі старонкамі вашага сайта, давесці арыгінальнасць кантэнту (каб не быў копіпаст) да аптымальнага + іншае па вашым жаданні.

Некаторыя рухавікі сайтаў, напрыклад Word­Press, маюць опцыю дадавання плагіна па SEO, што значна спрашчае аптымізацыю кантэнту на этапе посцінгу. 

Калі вы посціце кантэнт рэгулярна, то варта мець спецыяліста па SEO тэкстаў у штодзенным доступе. Ці зрабіць навучанне для супрацоўнікаў, якія пішуць. 

2) Калі вы разглядаеце варыянт SEO на беларускай мове на перспектыву для: 

• падвышэння бачнасці сайта ў пошукавай выдачы для павелічэння беларускамоўнай аўдыторыі,

• пазіцыянавання свайго медыя і прасоўвання каштоўнасці беларускай мовы,

• адладкі ад рускамоўных рэсурсаў і прапаганды, якую яны нясуць у навінавай нішы, то варта мець на ўвазе некалькі нюансаў, якія ляжаць у чыста моўнай прасторы.

а) Беларуская, украінская і руская мовы вельмі блізкія. Гэта значыць, што ў нашых мовах шмат агульнай лексікі з аднолькавым (вельмі часта) напісаннем. Выкарыстоўваючы ў якасці КС такія словы, вы ствараеце непатрэбную праблему — канкураванне па гэтых КС з рускамоўнымі і ўкраінамоўнымі рэсурсамі. 

Напрыклад, такая сітуацыя можа скласціся, калі вы хочаце прасоўвацца па слове «Гомель» або «спорт», «віза». Варта шукаць альтэрнатывы: выкарыстоўваць нізкачастотныя запыты замест высокачастотных «вайна+Гомель», «спорт+Беларусі», «Шэнгенская+віза».

б) Лайфхакі ў SEO для беларускай мовы, падораныя нам самой моўнай гісторыяй. Маем на ўвазе чыста беларускую лексіку, якая не паўтараецца ў суседзяў, што дае канкурэнтную перавагу пры выкарыстанні яе ў якасці КС.

Зірніце на словы «надвор’е», «дранікі», «цыбуля», «цукар», «памежны пераход» і г. д. Пры прасоўванні з дапамогай унікальнай лексікі вы адбудоўваецеся ад канкурэнтаў натуральным чынам.

Для медыяў гэта можна рэалізаваць у выглядзе раздзелу сайта, дзе публікуюцца рэцэпты беларускай кухні, ці ў выглядзе рэгулярнай рубрыкі «надвор’е». Дарэчы пра надвор’е, гэтая ніша пакуль што незанятая: у пошукавай выдачы відосы АТН колькігадовай даўніны.

SEO на беларускай мове. Украінскі досвед і перспектывы для Беларусі

Тут ёсць два полюсныя прагнозы з прамежкавымі варыянтамі. Шмат што залежыць ад моўных паводзінаў аўдыторыі, на якія ўплываюць рэпрэсіі і ход вайны.

1. Можа стацца, што на тэрыторыі Беларусі пачнецца больш жорсткая русіфікацыя і адпаведна змяншэнне ўжывання беларускай мовы хаця б у навучальнай нішы, то аўтаматычна знізіцца колькасць запытаў.

а) У якасці рэакцыі людзей на палітыку русіфікацыі можа быць супраціў і натуральнае павелічэнне выкарыстання беларускай мовы ў інтэрнэце. Гэтакі працэс, але выкліканы іншымі чыннікамі, мы назіраем сёння: людзі сталі больш пісаць на беларускай мове ў публічных анлайн-прасторах, каб пазбегнуць асацыяцыі з расійскай агрэсіяй ва Украіне.

б) Як рэакцыя на русіфікацыю і пакаранні за беларускую мову можа быць, таксама натуральная, адмова ад публічнага карыстання мовай. У гэтакім выпадку аптымізаваны пад родную мову кантэнт становіцца каштоўнасцю для беларусаў у эміграцыі. Гэта не такі ўжо і малы сегмент аўдыторыі, праца з якім, аднак, вымагае карэктыроўкі медыйнай стратэгіі. Аўдыторыя ў эміграцыі мае крыху іншы нахіл цікавасцяў і болю, таму мы разглядалі б на перспектыву прасоўванне праз «настальгічны» кантэнт, агулам кажучы. 

2. На другой далоні прагнозаў — смерці рэжымаў Лукашэнкі і Пуціна, пра непазбежнасць каторых кажуць эксперты, і перспектывы для беларускамоўных медыяў з добра наладжанай SEO, якія выцякаюць з гэтага раскладу.

Русіфікацыя на тэрыторыі Беларусі адбываецца шмат стагоддзяў штучным чынам, намаганнямі палітыкаў Расійскай імперыі, СССР, і цяпер РФ. Калі гэты ціск на беларускую мову з падзеннем уплыву рускіх “важдзей” знікае, то яна, атрымаўшы свабоду, можа пайсці шляхам, які сёння праходзіць ўкраінская мова. 

Чытайце яшчэ:

Час перазапускаў: новыя назвы, але вядомыя каманды. Як змянілася медыяполе Беларусі пасля 2020-га

Журналістку Кацярыну Андрэеву дадалі ў спіс «экстрэмістаў» МУС

Прэс-сакратара A1 асудзілі за «фінансаванне экстрэмісцкага фармавання», якога не існавала