Расія расстрэльвае праўду пра ўварванне ва Украіну: страты сярод журналістаў за 20 дзён вайны

Забітыя

13 сакавіка ў Ірпені расійскія вайскоўцы застрэлілі амерыканскага рэпарцёра, дакументаліста Брэнта Рэно  (Brent Renaud).

Рэно разам з амерыканскім фатографам Хуанам Аррэдонда здымалі ў той дзень эвакуацыю людзей з Ірпеня праз разбураны мост. Журналісты вырашылі заехаць углыб горада, каля Раманаўскага моста кіроўца зялёнай машыны «Лада» прапанаваў падвезці — яны пагадзіліся. У Ірпені Рэно і Аррэдонда папрасілі спыніцца каля цалкам знішчанага расійскімі абстрэламі жылога комплексу «Ясенін», каб зняць гэта. У гэты момант побач з’явіліся двое расійскіх вайскоўцаў. Яны зрабілі папераджальныя стрэлы, пасля чаго кіроўца аўтамабіля адрэагаваў і пачаў уцякаць разам з журналістамі. Тады расіяне адкрылі прыцэльны агонь. Рэно быў паранены ў шыю і памёр на месцы. Ва Украіне ён працаваў над праектам аб сусветным крызісе бежанцаў для Time Stu­dios, падраздзялення па вытворчасці фільмаў і тэлебачання кампаніі.

«Мы ўзрушаныя і засмучаныя навіной пра смерць амерыканскага журналіста Брэнта Рэно ва Украіне. Такія напады абсалютна непрымальныя і парушаюць міжнароднае права, заявіў Карлас Марцінэс дэ ла Серна, праграмны дырэктар Камітэта абароны журналістаў.

«Расійскія войскі ва Украіне павінны неадкладна спыніць усялякі гвалт у дачыненьні да журналістаў і іншых мірных жыхароў, а той, хто забіў Рэно, павінен быць прыцягнуты да адказнасьці».

Увечары таго ж дня мэр Ірпеня Аляксандр Маркушын абвясціў, што ўкраінскія вайскоўцы больш не пусцяць журналістаў у горад: «З сённяшняга дня мы забараняем журналістам уезд у Ірпень. Такім чынам мы хочам выратаваць жыцці іх і нашых абаронцаў».

Брэнт Рэно неаднаразова працаваў падчас ваенных канфліктаў у Іраку, Афганістане, Егіпце і Лівіі, а таксама асвятляў крызіс бежанцаў у Афрыцы. За супольную работу са сваім братам Крэйгам Рэно над дакументальнымі фільмамі  Брэнт атрымаў мноства міжнародных узнагарод, у тым ліку Peabody, Colum­bia DuPont Awards і Over­seas Press Club Award.

14 сакавіка ў вёсцы Гарэнка Кіеўскай вобласці загінулі аператар Fox News з Ірландыі П’ер Закжэўскі ((Pierre Zakrzews­ki) і ўкраінская журналістка Аляксандра Куўшынава.

Аўтамабіль, у якім яны ехалі з брытанскім карэспандэнтам тэлеканала Бенджамінам Холам, трапіў пад артабстрэл расійскіх войскаў. «П’ер быў ваенным фатографам у зоне ваенных дзеянняў, асвятляў для Fox News амаль усе міжнародныя навіны ад Ірака да Афганістана і Сірыі падчас сваёй доўгай кар’еры», — сказала генеральны дырэктар Fox News Media Сюзан Скот.

Яшчэ трое ўкраінскіх журналістаў былі забітыя расійскімі вайскоўцамі, аднак не ў час непасрэднага выканання прафесійных абавязкаў.

26 лютага ў вёсцы Зялёнаўка Херсонскай вобласці загінуў журналіст інфармацыйнага тыднёвіка «Навколо тебе» Дылербек Шакіраў. Генпракурор Украіны Ірына Венедыктава паведаміла, што мужчыну застрэлілі з аўтамабілі расійскія вайскоўцы.

1 сакавіка падчас ракетнага абстрэлу расійскай вежы тэлевежы ў Кіеве загінуў аператар Live TV Яўген Сакун, у гэты час ён ішоў побач.

6 сакавіка ў баі пад Мікалаевам загінуў украінскі ваенны журналіст Віктар Дудар, які тады быў вайскоўцам Узброеных сіл Украіны.

Зніклі без вестак

12 сакавіка ў Кахоўцы знік журналіст херсонскай газеты «Новий день», кіраўнік грамадскай арганізацыі  «Європростір», якая займаецца журналісцкімі расследаваннямі пра жыццё на акупаваных тэрыторыях і карупцыю ў рэгіёнах, Алег Батурын.

Пра гэта Украінскаму інстытуту масавай інфармацыі паведаміла жонка Батурына. Паводле яе слоў, мужчына планаваў сустрэцца з сябрам каля аўтавакзала ў Кахоўцы: «Каля 16.30 Алег пайшоў на сустрэчу, пакінуўшы дома тэлефон і дакументы. Абяцаў вярнуцца праз 20 хвілін. Але ён не вярнуўся». У мясцовых чатах людзі паведамілі, што каля 16.50 каля аўтавакзала былі заўважаныя расійскія салдаты. У той час расійскія войскі не мелі пастаяннай базы ў Кахоўцы, а ўжо займалі суседні горад Новая Кахоўка.

Ці расійскія вайскоўцы датычныя да знікнення журналіста, пакуль дакладна невядома. Дзе і ў якім стане Алег Батурын, пакуль невядома.

Параненыя

26 лютага журналіст Штэфан Вайхерт (Ste­fan Weichert) і фатограф Эміль Фільтэнборг Мікельсен (Emil Fil­tenborg Mikkelsen)  трапілі пад абстрэл у Ахтырцы Сумскай вобласці. Іх машыну з надпісам «TV» на шкле без папярэджання расстраляў чалавек у вопратцы без апазнавальных знакаў са зброі, «падобнай на аўтамат». Абодва журналісты пацярпелі. Як пазней засведчыў Вейхерт, яго калега атрымаў па кулі ў кожную нагу і дзве ў спіну, а сам ‘ён паранены ў плячо.

Паводле папярэдняй інфармацыі, у той дзень у раёне Ахтырскай лініі фронту дзейнічалі расійскія дыверсанты, аднак пакуль немагчыма дакладна сказаць, хто стаіць за нападам на журналістаў. Варта адзначыць, што Узброеныя сілы Украіны просяць здымачныя групы пазначаць свае службовыя аўтамабілі і бронекамізэлькі надпісам «ПРЭСА», бо знак «TV» здалёк можа быць падобны на маркіроўку варожай тэхнікі — «V».

28 лютага каля вёскі Стаянка Кіеўскай вобласці расійскія дыверсанты абстралялі здымачную групу брытанскага тэлеканала Sky News. Карэспандэнт Сцюарт Рамзі (Stu­art Ram­say) быў паранены ў паясніцу, аператара Рычы Моклера (Richie Mock­ler) выратавала ад двух прамых стрэлаў бронекамізэлька. Журналісты вярталіся ў Кіеў і спачатку падумалі, што іх памылкова абстрэльваюць ўкраінскія вайскоўцы. На відэа бачна, як яны крычаць «Стоп!» і «Мы журналісты!», але іх машыны працягваюць расстрэльваць.

«Ад першага стрэлу трэснула лабавое шкло. Аператар Рычы Моклер зашыўся ў месцы для ног пасажыра. Тады мы трапілі пад поўную атаку. Кулі прабілі ўсю машыну, трасеры, выбліскі куль — разбіліся лабавое шкло, пластыкавыя сядзенні, руль і прыборная панэль», — распавялі пазней калегі журналістам.

Ім удалося выбрацца з машыны і схавацца ў мясцовых жыхароў.

6 сакавіка каля вёскі Вадзяна-Ларыне Мікалаеўскай вобласці расійскія вайскоўцы паранілі швейцарскага журналіста Гіёма Брыке (Guil­laume Bri­quet). Ён атрымаў асколачныя раненні твару і перадплеччаў. Па словах карэспандэнта, праз некалькі хвілін пасля перасячэння ўкраінскага блокпоста расійскія вайскоўцы з блізкай адлегласці абстралялі яго аўтамабіль, на якім выразна быў бачны знак «Прэса».

Пасля таго, як Брыке спыніўся на абочыне дарогі, расіяне падышлі да яго, патэлефанавалі, абшукалі, забралі пашпарт, 3 000 еўра наяўнымі, асабістыя рэчы, шлем, ноўтбук і відэакамеру. Калі журналіста адпусцілі, Брыке трапіў у бальніцу ў Крапіўніцкім, дзе праходзіў лячэнне.

«Яны былі менш чым за 50 метраў ад нас. Яны стралялі прыцэльна. Калі б я не нагнуўся, мяне б расстралялі. Раней па мне стралялі ў зонах канфліктаў, але я ніколі не бачыў нічога падобнага.

Журналісты, якія падарожнічаюць па гэтай краіне без вопыту вайны, знаходзяцца ў смяротнай небяспецы», — цытуе Брыке міжнародная праваабарончая арганізацыя «Рэпарцёры без межаў».

11 сакавіка ўкраінскі карэспандэнт Радыё Свабода Мар’ян Кушнір быў паранены ў выніку начнога ракетнага абстрэлу расийскіх войскаў у Барышаўцы Кіеўскай вобласці. Журналіст атрымаў страсенне мозгу, на кароткім відэа ў сацыяльных сетках відаць, што ў мужчыны ідзе кроў з вушэй. Журналісту аказалі медыцынскую дапамогу ваенныя медыкі, цяпер ён знаходзіцца ў здавальняючым стане.

13 сакавіка ў Ірпені расійскія вайскоўцы абстралялі аўтамабіль, у якім знаходзіліся амерыканскія журналісты. Фотакарэспандэнт Хуан Аррэдондо (Juan Arredon­do) атрымаў асколачнае раненне сцягна, а яго калега Брэнт Рэно памёр ад траўмы шыі. Аррэдондо быў дастаўлены ў кіеўскую бальніцу, дзе яго двойчы аперавалі хірургі. Цяпер яго стан стабільны.

14 сакавіка ў Кіеўскай вобласці расійскія вайскоўцы паранілі карэспандэнта брытанскага Fox News Бенджаміна Хола (Ben­jamin Hall). Па словах генеральнага пракурора Украіны Ірыны Венедыктавай, ён атрымаў асколачны пералом абедзвюх ног: «Цяпер журналіст знаходзіцца ў рэанімацыі пад наглядам медыкаў. […] Гэты чалавек не знаходзіўся на вайсковым аб’екце, на які, па словах расейскіх чыноўнікаў, яны ўвесь час нацэльваюцца. Ён быў цяжка паранены, не знаходзячыся на вайсковай базе».

Пасля ў Мінабароны Украіны паведаміла, што дактары былі вымушаныя часткова ампутаваць нагу Холу.

Выжылі

4 сакавіка ў Калінаўцы Кіеўскай вобласці аўтамабіль чэшскіх рэпарцёраў Vox­pot Майды Сламавай  (Maj­da Slam­o­va) і Войцэха Богача (Vojtěch Boháč), пазначаных як «Прэса», быў прыцэльна абстраляны з боку расійскіх вайскоўцаў. Іх суправаджалі двое неназваных украінскіх калег. Усе журналісты выжылі, але на дзвярах машыны засталіся шматлікія сля\ды ад куляў з аўтамата Калашнікава.

6 сакавіка ў Ірпені расійскія вайскоўцы абстралялі машыну здымачнай групы панарабскага тэлеканала Al-Ara­by TV, нягледзячы на ​​тое, што журналісты вывесілі на ёй белы сцяг з надпісам «Прэса». Карэспандэнт Аднан Кан (Adnan Can Atay­turk­men) і яго калега-аператар Хабіп Дэмірчы (Habip Demir­ci) былі вымушаныя пакінуць машыну і схавацца ў дамах мясцовых жыхароў

8 сакавіка ўкраінская журналістка «Громадского» Вікторыя Рошчына паведаміла, што некалькі дзён таму па дарозе ў Навасёлаўку Запарожскай вобласці яна трапіла пад абстрэл з боку расійскіх вайскоўцаў. Па яе словах, насустрач ім рухалася калона расійскіх танкаў. Калі кіроўца паспрабаваў развярнуцца і паехаць у сустрэчным напрамку, машыну абстралялі: «Я загадала спыніцца, кінуць машыну і легчы ў поле. Але калона ішлі на нас, і выратаваннем стаў закінуты дом, за якім чакалі праходу расійскай тэхнікі». Пакуль журналіст і кіроўца хаваліся ад абстрэлаў расійскія вайскоўцы скралі з аўтамабіля ноўтбук, фотаапарат і заплечнік з асабістымі рэчамі.

Інфармацыйная блакада

Расійскія вайскоўцы таксама сістэматычна спрабуюць ізаляваць украінцаў на акупаваных тэрыторыях ад украінскіх СМІ і замяніць іх трансляцыі на расійскую дзяржаўную прапаганду. Амаль кожны дзень з акупаваных Расіяй рэгіёнаў паступае інфармацыя пра пастаянны ціск на мясцовых журналістаў, жыццю і здароўю іхх пагражаюць, прымушаючы іх і сваякоў рэтрансляваць расійскую прапаганду.

У прыватнасці, 13 сакавіка так сітуацыю ў акупаваным Бярдзянску характарызаваў кіраўнік Запарожскай абласной вайсковай адміністрацыі Аляксандар Старух: «Акупанты перапісалі адрасы журналістаў і іх сваякоў. Яны вымушаныя працаваць на расійскую прапаганду. Яны пагражаюць дзецям, бацькам і жонкам. Яны спрабуюць праводзіць тэрор і татальнае запалохванне».

З гэтай жа мэтай расійскія вайскоўцы ўжо абстралялі тэлевежы ў Кіеве, Харкаве, Луцку, Роўна, Лісічанску, Карасцені, захапілі іх у Херсоне, Старабельску і Мелітопалі, а таксама радыёстанцыю ў Бердзянску.

4 сакавіка арганізацыя «Рэпарцёры без межаў» падала скаргу генеральнаму пракурору Міжнароднага крымінальнага суда ў сувязі з ударамі Расіі па чатырох (тады) радыё- і тэлевежах ва Украіне, у выніку якіх не маглі вяшчаць прынамсі 32 тэлеканалы і дзясяткі радыёстанцый.

«Наўмысныя бамбардзіроўкі многіх СМІ, такіх як тэлевежы, з’яўляюцца ваенным злачынствам і дэманструюць маштабы наступу Пуціна на права на навіны і інфармацыю», — заявіў генеральны сакратар «Рэпарцёраў без межаў» Крыстаф Дэлуар. «Гэтыя злачынствы яшчэ больш сур’ёзныя, таму што яны з’яўляюцца часткай плана, палітыкі і здзяйсняюцца ў вялікіх маштабах».