Пра што пішуць журналісты братняй Расеі?
Вядомая расейская журналістка Юлія Латыніна апублікавала артыкул над назвай «После гибели империи». Артыкул падае даволі спэцыфічны погляд на культурніцкую ролю Расейскай імпэрыі і СССР.
Параўноўваючы гэтыя два дзяржаўныя ўтварэньні, журналістка піша: «Российская империя, в царские времена, следовала примеру Рима и Великобритании. При всей ее жестокости она покоряла Восток и Кавказ с безупречной храбростью, и, как Рим, она давала больше, чем отнимала. Советский Союз был устроен, как монголы: он уничтожал беспощадно все…» Даволі радыкальна характарызуе яна і сёньняшні стан расейскага грамадства: «И все же мирный распад СССР давал… России… шанс остаться культурной метрополией… Вот этот шанс мелкое послечекистское отребье, завладевшее Россией, — растаптывает сейчас в грязь. Русские делают словно все, чтобы выглядеть в глазах окружающих народов не культурной метрополией, а шайкой лубянской шпаны».
Пакінем
Ня маючы аніякага намеру паставіць пад сумнеў вялікасьць расейскай культуры, дазволю сабе запярэчыць адносна яе высокай цывілізацыйнай ролі. Калі хоць неяк можна было б яшчэ пагадзіцца з тым, што калянізацыя Сібіры і Далёкага Ўсходу мела некаторыя цывілізацыйныя наступствы для малых народам гэтай часткі азыяцкага кантынэнту, дык пра якія даброты можна весьці гаворку ў выпадку, напрыклад, інкарпарацыі беларускіх земляў у склад Расейскай імпэрыі?
Можна адно здагадвацца: журналістка альбо ня ведае пра бясспрэчныя факты, альбо наўмысна не бярэ іх пад увагу. Нагадаю некаторыя з іх. Задоўга да анэксыі на нашых землях існавала магдэбурскае права ці сыстэма самакіраваньня, якую царская Расея ніколі ня ведала. Узровень індывідуальных свабодаў быў непараўнальна вышэйшы за узровень у Маскоўскай дзяржаве. А ў некаторыя часы колькасьць свабодных грамадзянаў сягала 30% беларускага насельніцтва.
Нарэшце, першая кніга на старабеларускай мове зьявілася на 17 год раней за расейскую. Дык пра якую дабрадатную і цывілізацыйную ролю Расейскай імпэрыі піша спадарыня Латыніна? Пра закрыцьцё віленскага ўніверсытэту? Пра разрабаваныя бібліятэкі і шматлікія культурныя каштоўнасьці вывезеныя ў Маскву і Санкт-Пецярбург? Пра ўзарваны войскамі Пятра І Сафійскі сабор? Пра гвалт над уніятамі і пра тысячы спаленых і распілаваных уніяцкіх ікон? Пра зьнявечаныя і пераробленыя на маскоўкі капыл беларускія праваслаўныя храмы?
Ну, і нарэшце, пра Лермантава і чачэнскіх інсургэнтаў. Парадаксальным чынам Латыніна спасылаецца на таго самага Лермантава, які пісаў не пра свабоду, а пра несвабоду сваёй айчыны: «Прощай немытая Россия, страна рабов, страна господ…» А той факт, што чачэнскія змагары пісалі вершы пра свабоду на расейскай мове, сведчыць не пра ўплыў Лермантава, а пра сур’ёзны культурны і адукацыйны крызіс сярод шматлікіх народаў сёньняшняй Расеі, якія сталіся аб’ектам русыфікацыі ды пазьнейшага камуністычнага экпэрыменту пад назвай «создание новой исторической общности людей – советский народ».