• Актуальнае
  • Медыяправа
  • Карыснае
  • Кірункі і кампаніі
  • Агляды і маніторынгі
  • Рэкамендацыі па бяспецы калег

    Канстытуцыя – за фрыланс!

    20 адміністратыўных справаў з красавіка 2014 г., амаль 100,000,000 беларускіх рублёў у выглядзе штрафаў за “незаконны выраб прадукцыі СМІ”, дзясяткі афіцыйных папярэджанняў за “незаконную журналісцкую дзейнасць”…

    Дэлегаты Штогадовага сходу ЕФЖ сышліся ў думцы аб тым, што “падобны пераслед за распаўсюд інфармацыі ў замежных СМІ з’яўляецца грубым парушэннем стандартаў свабоды слова і замахам на правы журналістаў”.

    З гэтай нагоды хацелася б задумацца аб тым, што канкрэтна парушаецца ў падобных выпадках…

    Як гаворыцца, адказ на паверхні:

    1. Артыкул 19 Міжнароднага пакту аб грамадзянскіх і палітычных правах, падпісаны і ратыфікаваны Рэспублікай Беларусь:

    “…2. Кожны чалавек мае права на свабоднае выказванне свайго меркавання; гэтае права ўключае ў сябе свабоду шукаць, атрымоўваць і распаўсюджваць усялякага кшталту інфармацыю і ідэі, незалежна ад дзяржаўных межаў, вусна, пісьмова або шляхам друку або мастацкіх формаў выказвання, ці ў іншы спосаб паводле свайго выбару.

    3. Карыстанне прадугледжанымі ў п.2 гэтага артыкула правамі накладае асаблівыя абавязкі і асаблівую адказнасць. Адпаведна, яна можа быць звязаная з пэўнымі абмежаваннямі, якія, аднак, павінны быць вызначаныя законам і з’яўляцца неабходнымі:

    а) для павагі правоў і рэпутацыі іншых асобаў;

    б) для аховы дзяржаўнай бяспекі, грамадскага парадку, здароўя ці маралі насельніцтва.”

    (Спіс выключэнняў вычарпальны – заўвага аўтара.)

    2. Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь

    “Артыкул 34. Грамадзянам Рэспублікі Беларусь гарантуецца права на атрыманне, захоўванне і распаўсюджванне поўнай, дакладнай і своечасовай інфармацыі аб дзейнасці дзяржаўных органаў, грамадскіх аб’яднанняў, аб палітычным, эканамічным, культурным і міжнародным жыцці, стане навакольнага асяроддзя.

    Карыстанне інфармацыяй можа быць абмежавана заканадаўствам у мэтах абароны гонару, годнасці, асабістага і сямейнага жыцця грамадзян і поўнага ажыццяўлення імі сваіх правоў.”

    (Спіс абмежаванняў вычарпальны – заўвага аўтара.)

    “Артыкул 41. Грамадзянам Рэспублікі Беларусь гарантуецца права на працу як найбольш годны спосаб самасцвярджэння чалавека, гэта значыць права на выбар прафесіі, роду заняткаў і работы ў адпаведнасці з прызваннем, здольнасцямі, адукацыяй, прафесійнай падрыхтоўкай і з улікам грамадскіх патрэбнасцей, а таксама на здаровыя і бяспечныя ўмовы працы.”

    “Артыкул 137. Канстытуцыя валодае найвышэйшай юрыдычнай сілай.

    У выпадку разыходжання закона, дэкрэта або ўказа з Канстытуцыяй дзейнічае Канстытуцыя.”

    Абсалютна відавочна, што, як, напрыклад, тыя ж перакладчыкі, журналісты заслугоўваюць права на працу як па аўтарскіх дамовах, дамовах падраду, гэтак і ў фармаце фізічных асобаў – платнікаў адзінага падатку або ІП… Яны заслугоўваюць на права выходзіць самастойна на медыйны рынак і прапаноўваць свой талент, свае журналісцкія паслугі (у тым ліку арыгінальныя ідэі матэрыялаў і завершаныя журналісцкія працы) сродкам масавай інфармацыі ў Беларусі і за яе межамі.

    Як і любыя іншыя грамадзяне Рэспублікі Беларусь, журналісты-фрылансеры валодаюць канстытуцыйным правам на свабодны збор і распаўсюд інфармацыі ў незалежнасці ад межаў.

    Хацелася б звярнуць на гэтую акалічнасць увагу як беларускіх парламентароў, гэтак і прадстаўнікоў выканаўчай улады – Міністэрства інфармацыі Рэспублікі Беларусь і Галоўнага ідэалагічнага ўпраўлення Адміністрацыі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь.

    Не можа быць, каб практычна ўся Еўропа, уся прагрэсіўная журналісцкая супольнасць ведала пра існаванне і абараняла правы журналістаў-фрылансераў, а Беларусь займалася іх цкаваннем. Гэта тупіковы шлях. Шлях у нікуды.

    Журналіст – творчая асоба. У дэмакратычнай дзяржаве журналісты – вочы і вушы грамадства. Толькі праз павагу да журналіста і журналістыкі магчыма дасягнуць развіцця грамадства і дзяржавы, дзе голас кожнага будзе пачуты.

    Хацелася б такой перспектывы і для Беларусі.

     

    Самыя важныя навіны і матэрыялы ў нашым Тэлеграм-канале — падпісвайцеся!
    @bajmedia
    Найбольш чытанае
    Кожны чацвер мы дасылаем на электронную пошту магчымасці (гранты, вакансіі, конкурсы, стыпендыі), анонсы мерапрыемстваў (лекцыі, дыскусіі, прэзентацыі), а таксама самыя важныя навіны і тэндэнцыі ў свеце медыя.
    Падпісваючыся на рассылку, вы згаджаецеся з Палітыкай канфідэнцыйнасці