Гісторыя аднаго знаёмства ў тындар, якое скончылася праектам пра кіно

Павел і Яна пазнаёміліся праз тындар у 2021 годзе, калі абое жылі ў Кіеве. Дзяўчына тлумачыць, што яны глядзяць на гэты дадатак як на спосаб знайсці хутчэй новых знаёмых, а не патэнцыйных партнёраў. Будучыя сябры паперапісваліся з паўгадзіны і пайшлі гуляць разам.

Сёння яны згадваюць, што ў першыя хвіліны сустрэчы размова ў іх не клеілася. «Спачатку мне здавалася, што Яна зашмат расказвае пра маркетынг, сваю працу. Потым Яна пачала гаварыць пра свае творчыя хобі, паказвала мне, як умее танчыць рэгетон, казала, што здымалася ў музычных кліпах. Пра кіно ў нас таксама зайшла размова. Я гаварыў, што я журналіст, але таксама цікаўлюся кіно», — расказвае Павел.

Так беларус і ўкраінка пачалі камунікаваць. Выбіраліся на шпацыры, хаця ішла пандэмія, сталі праводзіць разам багата часу. Свядома вырашылі, што замест раману лепш будуць сябрамі.

Павел расказвае, што ацаніў эмацыйнасць новай знаёмай і здольнасць адразу выказваць, што яна думае. Дзяўчына ж адзначае, што ёй проста стала цікава камунікаваць з Паўлам: выявіліся падобныя жыццёвыя мэты, агульныя тэмы для гутаркі — кіно, стартапы, інвестыцыі.

Яна заўважае, што на той час дужа мала ведала пра Беларусь: «Чула аб пратэстах 2020 года, але не пра тое, што ў краіне пратэстуюць з 1996-га, усе гэтыя ўнутраныя рэчы былі мне вядомыя не больш, чым сярэдняму ўкраінцу. Пачала адкрываць гэты [беларускі] свет толькі з Пашам».

Адной з супольных тэмаў для сяброў стала кіно. Яна расказвае, што ёй з дзяцінства цікавае акцёрства: дзяўчына шмат часу праводзіла ў тэатральнай студыі і на розных фестывалях, але ў сямнаццаць гадоў вырашыла замест актрысы ісці ў маркетолагі. Баялася, што не ўсё ўдасца ў тэатры і што яе чакае не багатае жыццё.

Праз экспансію расійскага кантэнту, кажа Яна, украінскае кіно не мела да апошніх часоў вялікай папулярнасці. Цяпер галіна развіваецца, але бюджэты дагэтуль непараўнальныя з заходнімі: «Учора я хадзіла на фільм «Доўбуш», зняты за 120 мільёнаў грыўняў (амаль 3,25 мільёна даляраў. — «НН»). Гэта найдаражэйшы фільм у гісторыі Украіны, але які-небудзь галівудскі рэжысёр наўрад ці змог бы штосьці зняць за такую суму».

Таму дзяўчына абрала маркетынг і звыклася з новай працай, тая ёй падабаецца, але і кіношныя амбіцыі нікуды ў яе не зніклі, хіба што змяніліся. Раней Яна бачыла сябе ў акцёрстве, цяпер жа яе цікавіць выраб кінапрадукту, стварэнне сцэнарыя і рэжысура. На інтарэсе да гульнявога кіно ўкраінка не спыняецца і цяпер піша сцэнар уласнага мультфільма.

Што да Паўла, ён яшчэ са школьных часоў працуе журналістам. Паралельна з гэтым у юнацтве беларус займаўся акцёрствам на курсах, хадзіў у аматарскі тэатр, аднойчы зняў з сябрам кліп. Але, расказвае Павел, яму было цікава трапіць у кіношную тусоўку — здавалася, што там класная атмасфера.

Разам з Янай хлопец прыйшоў да высновы, што многія беларусы і ўкраінцы жывуць у расійскай інфармацыйнай прасторы, і гэта датычыць і відэакантэнту: «Калі пачалася поўнамаштабная вайна, мы паглядзелі на кіно па-іншаму. Праект Back­stage стаў для нас, па-першае, магчымасцю рэалізаваць важныя для нас з юнацтва рэчы, а па-другое, мы можам зрабіць штосьці карыснае, каб з’яўлялася больш прадуктаў для беларусаў і ўкраінцаў і каб крыху адціскаць расійскі кантэнт».

Пачатак вайны стаў для хлопца і дзяўчыны выпрабаваннем іх сяброўства. З таго часу камунікацыя перайшла ў збольшага ў анлайн-фармат: Павел жыве ў Літве, Яна год прабыла ў Славеніі, а цяпер вярнулася ва Украіну.

Хапала і асабістых пытанняў: «Я ладзіла Пашы допыты, ці не з’яўляецца ён дыверсантам, бо тады якраз праходзіла інфармацыя пра дыверсантаў з Беларусі. Гэта было наіўна, смешна і бязглузда. Але потым мы пагаварылі і ўсё вырашылі. З‑за таго, што мы актыўна камунікавалі паміж сабой, мы ўсё больш пачыналі разумець адно аднаго і тое, што адбываецца». 

Дзяўчына расказвае, што пасля 24 лютага іх з Паўлам адносіны нават трохі ўзмацніліся. Калі ты праходзіш з чалавекам пэўны крызісны перыяд, часта бывае так, што вы робіцеся бліжэйшымі, чым было раней, яшчэ больш пачынаеце давяраць адно аднаму, лічыць яна.

У пачатку вайны быў час, калі ракеты выбухалі зусім побач з домам, дзе жыла Яна. Ён разумеў, што сяброўка піша яму абвінавачванні на эмоцыях: «Патлумачыў ёй, што так рабіць непрымальна, і праз некалькі дзён усё гэта згладзілася. Пабачылі, што няма сэнсу некага абвінавачваць, бо я па стане на 24 лютага жыў у Кіеве і прыехаў ва Украіну, бо не падтрымліваю дзеянні беларускіх уладаў».

«Мне даводзіцца шмат тлумачыць людзям ва Украіне, што насамрэч адбывалася і адбываецца ў Беларусі»

Яшчэ летам 2022-га сябры пачалі гаварыць пра тое, што варта зрабіць сумесны праект. Абмяркоўвалі, што гэта будзе, і вырашылі пачаць са старонкі ў інстаграме — яна з’явілася ў жніўні 2022-га.

Адной з першых ідэй было стварыць кінаклуб, потым — весці дзве асобныя старонкі для беларусаў і ўкраінцаў. А потым Яна зацікавілася беларускай тэмай, і сябры пачалі рабіць перш за ўсё беларускі праект.

Павел кажа: «Маем у Вільні суполку для тых, хто здымае фільмы. Плануем рабіць афлайн-івэнты, дзе ўсе гэтыя людзі маглі б сустрэцца, даведацца больш пра тое, як трэба здымаць кіно, магчыма, зрабіць што-небудзь разам. Думаем і пра анлайн-падзеі, дзе змаглі б прысутнічаць людзі з Беларусі, там таксама былі б рэчы навучальнага характару: як прыдумаць ідэю фільма, сабраць каманду і зняць першую карціну».

Адна з мэтаў Back­stage — расказваць пра ўкраінскае кіно для беларускай аўдыторыі. Сітуацыя ва ўкраінскай кінасферы лепшая, чым у беларускай, і таму ўкраінскія фільмы могуць стаць для беларусаў прыкладам, як можна здымаць. Для беларускіх фільммейкераў гэта шанс пабачыць для сябе новыя магчымасці.

«Калі мы былі на з’ездзе Belaru­sian Film­mak­ing Net­work, [польскі рэжысёр] Кшыштаф Занусі сказаў, што адзіны шлях для беларускага фільммейкера — убудоўваць сябе ў еўрапейскую кінаіндустрыю. Калі ты бачыш класны кейс, ты можаш яго рэалізаваць або хаця б натхніцца ім», — упэўненая Яна.

Сябры сутыкаюцца і з неразуменнем беларускага кантэксту.

«Мне даводзіцца шмат тлумачыць людзям ва Украіне, што насамрэч адбывалася і адбываецца ў Беларусі, што такое 2020 год і чаму няправільна думаць пра «недаціснулі». 

Патрэбны час і пэўныя меры, каб гэта данесці, і яны ўжо робяцца. Таццяна Гацура-Яворская праводзіла кінафестываль для ўкраінскай аўдыторыі. Але пакуль што ва Украіне пануюць эмоцыі, ідзе вайна і людзі на ўзводзе. Словы і дзеянні могуць тут успрымацца вельмі востра, і калі ты хочаш данесці пэўную інфармацыю, патрэбна стратэгія, трэба рабіць гэта правільна», — тлумачыць Яна.

«Нягледзячы на ўсю складанасць сітуацыі, беларускае кіно цяпер мае найбольшы патэнцыял»

Павел згадвае з’езд фільммейкераў Belaru­sian Film­mak­ing Net­work і песімістычныя думкі пра будучыню беларускага кіно, якія там гучалі. Павел з такім поглядам не згодны:

«Мы, наадварот, прытрымліваемся думкі, што, нягледзячы на ўсю складанасць сітуацыі, беларускае кіно цяпер мае найбольшы патэнцыял за доўгія гады, бо ў Еўропу пераехала шмат беларусаў. Гэта як калі кветку перасаджваюць з месца, дзе няма сонца, на больш асветленую глебу. Стварылася незалежная кіношная экасістэма, і я думаю, што гэта можа стымуляваць людзей рабіць больш кантэнту, нават рэжысёраў, якія працуюць унутры краіны. Так, беларускае кіно цяпер знаходзіцца ва ўразлівым стане, але ў яго вялікі патэнцыял».

Яна дадае, што ёсць людзі, гатовыя ўкладацца ў тое, каб беларускае кіно існавала. Прыклад — рэжысёрка Воля Чайкоўская, якая праводзіць кінафестываль «Паўночнае ззянне» і запусціла з камандай стрымінгавую платформу Vod­b­lisk, на якой паказваюць беларускія фільмы. 

Некаторыя беларускія рэжысёры ўжо інтэграваліся ў еўрапейскі кантэкст. Павел нагадвае пра Аляксея Палуяна, які ўжо шмат гадоў жыве ў Германіі — вы, напэўна, чулі пра яго фільм Courage. «Калі мы наведвалі Варшаву, гэты фільм там паказвалі ўжо шосты раз у вялікім кінатэатры, і ў шосты раз ён сабраў поўную залу», — расказвае Павел.

Беларус называе таксама і Мару Тамковіч — рэжысёрку, якая жыве ў Польшчы, але захоўвае сувязь з беларускім кантэкстам. Яна зняла спачатку караткаметражку, а потым і паўнаметражку пра Кацярыну Андрэеву і Дар’ю Чульцову, журналістак «Белсата». Пасля такіх людзей, лічыць Павел, іншым беларусам будзе прасцей прабівацца.

Як сябры бачаць вынік сваёй працы? «Было б цікава, калі б я змог прыехаць ва Украіну, якая перамагла, і паглядзець у вялікім кіеўскім кінатэатры прэм’еру беларускага фільма. Думаю, калі б Яна прыехала ў Мінск, каб паглядзець украінскі фільм у свабоднай Беларусі, гэта таксама было б цудоўна», — падсумоўвае Павел.

Чытайце яшчэ: 

Основатель «Рогачев Онлайн» объявил о закрытии проекта и отказе от гражданства

«Ëсць спосабы». Мінчук расказаў, як ён і яго сябры мінімізуюць рызыкі чытання незалежных СМІ

Паляшук з хітрынкай. Сябры і калегі — пра Алеся Любенчука