Дзень алігарха: даследаванне рэакцыі беларускіх друкаваных СМІ на арышт Юрыя Чыжа

Рэзананс падзеі надае асоба арыштаванага: усе ведаюць, што Юрый Чыж – чалавек, набліжаны да прэзідэнта. Блізкасць з уладнымі асобамі надавала яму эксклюзіўныя магчымасці для вядзення бізнесу. Праз некалькі дзён пасля арышту Юрыя Чыжа старшыня КДБ Валерый Вакульчык асабіста пракаментаваў журналістам здзейсненае затрыманне.

Як адрэагавала прэса на гучныя падзеі і заявы старшыні КДБ? Ці палічылі арышт бізнесмена інфармацыйнай нагодай дзяржаўныя выданні? На што зрабілі акцэнт пры падачы інфармацыі незалежныя СМІ?

 У межах дадзенага аналізу даследаваліся масавыя дзяржаўныя і незалежныя газеты, якія пабачылі свет у час найбольш актыўнага развіцця падзеяў – з 14 па 19 сакавіка. Мэта аналізу – выяўленне і параўнанне інфармацыі на тэму “Арышт Юрыя Чыжа”.

Для аналізу мы выбралі дзяржаўныя выданні “СБ-Беларусь Сегодня” і штотыднёвік “7 Дней”, а таксама незалежныя “Народная воля” і “КП-Комсомольская правда в Белоруссии”. 

Апісанне атрыманых дадзеных

Відавочна, што незалежная прэса надала падзеі значна большую ўвагу, чым дзяржаўная. У разгледжаных дзяржаўных выданнях выяўлена толькі два тэматычныя артыкулы – адзін у “СБ­-Беларусь Сегодня” і адно інфармацыйнае паведамленне ў газеце “7 Дней”.

Адметна, што інфармацыйнай нагодай для тэматычных паведамленняў у дзяржаўнай прэсе стаў не факт затрымання вядомага бізнесмена, а прэс-канферэнцыя з гэтай нагоды старшыні КДБ Валерыя Вакульчыка.

Газеты зрабілі акцэнт на тэзіс пра тое, што “перад законам усе роўныя”, “недатыкальных няма”, тым самым ускосна пацвердзіўшы асаблівы статус затрыманага бізнесмена.

Незалежныя газеты актыўна звярталіся да тэмы. Усяго ў вылучаных нумарах газетаў выяўлена 17 тэматычных артыкулаў, з іх 12 – у “Народнай волі”, 5 – у “КП-Комсомольская правда в Белоруссии”.

Незалежныя газеты надалі ўвагу і факту затрымання Ю. Чыжа, і прэс-канферэнцыі старшыні КДБ. “Народная воля” ў нумарах за 15 і 18 сакавіка прысвяціла тэме 2 газетныя паласы А2-фармата, – вельмі шмат газетнай прасторы. У нумары за 15 сакавіка рэдакцыя надрукавала інфармацыйныя паведамленні і вялікае інтэрв’ю Юрыя Чыжа. У наступным нумары (“Народная воля”, № 21 (4068), 18 сакавіка ) першая паласа амаль цалкам прысвечана падзеям вакол арыштаванага бізнесмена. “Народная воля” падала інфармацыю пра стан бізнесу і кампаній, якімі кіраваў (кіруе) Ю. Чыж, журналісты выдання паспрабавалі звязацца з сям’ёй і прадпрымальніцкімі структурамі, каб даведацца іх меркаванне. Нават адмову ў прадстаўленні інфармацыі рэдакцыя падае як навіну і друкуе інфармацыю пра гэта на першай паласе («Без комментариев», «Семья пока молчит, Юрий Чиж старался не обсуждать с супругой проблемы своего бизнеса», “Народная воля”, № 21 (4068), 18 сакавіка 2016 г., пятніца, 1 паласа).

У “КП-Комсомольская правда в Белорусии» у нумарах за тыдзень з 14 па 20 сакавіка выяўлена 4 інфармацыйныя адзінкі па тэме. Паведамленні маюць як інфармацыйны, так і аналітычны характар (“Чем занимался бизнесмен?”, “КП-Комсомольская правде в Белоруссии, № 47 (4211), аўторак, 15 сакавіка; “Милионеры за решеткой”, № 49 (4213), чацвер, 17 сакавіка). Газета падае кароткія звесткі пра бізнес арыштаванага мільянера і гісторыю крымінальнага пераследу ўладальнікаў буйных бізнесаў у Беларусі.

Амаль усе разгледжаныя выданні размяшчаць інфармацыю на вылучанаю тэму на першых палосах – самых рэйтынгавых і заўважных месцах. Акрамя газеты “7 Дней”: адзіная выяўленая інфармацыя ў штотыднёвіку змяшчаецца на 5 паласе.

Таксама цікава, што дзяржаўныя выданні не згадваюць у загалоўках імя арыштаванага міліянера, у той час як імя Юрыя Чыжа прысутнічае амаль ў кожнай назве артыкулаў у незалежных выданнях (напрыклад, у двух разгледжаных нумарах “Народная воля” згадала імя Юрыя Чыжа ў загалоўках 6 разоў).

Высновы

Дзяржаўныя выданні не палічылі арышт Юрыя Чыжа за самастойную інфармацыйную нагоду. Інфармацыя на тэму з’явілася толькі ў сувязі з прэс-канферэнцыяй старшыні КДБ В. Вакульчыка. Напэўна, калі б дзяржаўны чыноўнік не выказаваўся, то і інфармацыя пра затрыманне ў дзяржаўных газетах  не з’явілася б.

У незалежных выданнях інфармацыя пра арышт Юрыя Чыжа падавалася з розных крыніц і ракурсаў. Выданні распрацавалі тэму: “Народная воля” зрабіла акцэнт на бізнесе і асабістым аспекце, “КП- Комсомольская правда в Белоруссии”  прапанавала чытачам матэрыял пра бізнес-імперыю алігарха, а таксама пра іншых мільянераў, якія апынуліся за кратамі.

Як вядома, медыі не выносяць прысуды. Медыі інфармуюць. Газеты спаборнічаюць за ролю лепшага інфарматара.

Аналіз выявіў два падыходы ў асвятленні вылучанай тэмы. Дзяржаўныя выданні праігнаравалі гісторыю бізнесмена і асноўную ўвагу надалі заявам дзяржаўнага службоўца Валеры Вакульчыка. Асноўным стваральнікам інфармацыйных нагодаў для афіцыйных выданняў з’яўляецца не Юрый Чыж, а КДБ.

Незалежныя газеты надрукавалі інфармацыю, якая паходзіла ад розных ньюсмейкераў. Лідарам тут з’яўляецца “Народная воля”, журналісты якой выкарысталі шмат сродкаў дзеля таго, каб здабыць  інфармацыю пра падзею.  Больш крыніцаў – больш поглядаў – большая цікавасць чытачоў. Просты шлях, каб здабыць давер аўдыторыі. Але дзяржаўную прэсу гэты давер, відаць, не вельмі цікавіць.