Гомельскія БАЖаўцы прэзентавалі ў Бабруйску фільм пра рэпрэсаванага архітэктара Станіслава Шабунеўскага

Архітэктар, які стварыў аблічча Гомеля

Над дакументальным фільмам “Рэпрэсаваная архітэктура” ягоныя аўтары, сябры ГА “БАЖ”, рэжысёрка Марыя Булавінская і архітэктар Сяргей Ляпін працавалі больш за год. Зняць стужку яны вырашылі да 150-годдзя Станіслава Шабунеўскага, якое адзначалася летась. Гомельцы хацелі распавесці пра здабытак свайго славутага земляка для беларускай архітэктуры, вярнуць ягонае імя з забыцця.

Станіслаў Шабунеўскі нарадзіўся ў Ельскім раёне Гомельскай вобласці 2 снежня 1868 года. Сям’я часта пераязджала. Так, у Бабруйску будучы архітэктар вучыўся ў 4‑хкласнай прагімназіі. Ягоны бацька, Апалінарый-Данііл Шабунеўскі ў той час служыў паштальёнам, а пазней памочнікам паштмайстара павятовай паштовай канторы Бабруйска.

З Бабруйска сям’я пераехала ў Слуцк, дзе Станіслаў Шабунеўскі скончыў гімназію і паступіў ў Пецярбурскі інстытут грамадзянскіх інжынераў на курс аріхтэктуры. З 1897 года служыў у Гомелі на пасадзе гарадскога архітэктара. Стаў аўтарам значнай часткі забудовы Гомеля пачатку ХХ стагоддзя, стварыў аблічча горада.

У 1931 годзе Шабунеўскага ўпершыню арыштавалі, але праз некаторы час вызвалілі. У 1937 годзе архітэктара чакаў новы арышт і адпраўка ў папраўча-працоўны лагер на Беламорканал. Адтуль Шабунеўскі не вярнуўся. Як прайшлі апошнія дні дойліда і дзе ён пахаваны — невядома. У 1989 годзе рэабілітаваны.

Нечаканая знаходка ў спадчыне Шабунеўскага — унікальны касцёл у Бабруйску

Уключаць бабруйскі касцёл у фільм аўтары на пачатку не планавалі. Тое, што яго спраектаваў менавіта Шабунеўскі, стала выпадковай і нечаканай знаходкай. Праца з замежнымі крыніцамі дапамагла дадаць у біяграфію славутага гомельца яшчэ адну старонку, а бабруйчанам дала імя таго, хто пабудаваў касцёл — адзіны, які сёння дзейнічае ў горадзе.

Сяргей Ляпін падчас прэзентацыі фільма распавёў, чым бабруйскі касцёл вылучаецца сярод дзясяткаў іншых нэагатычных храмаў пабудаваных у Беларусі напрыканцы ХІХ — у пачатку ХХ стагоддзяў:

“Ён мае ў сабе рысы мадэрну, што адрознівае яго ад падобных храмаў, — адзначыў архітэктар. — У бабруйскім храме Шабунеўскі паспрабаваў перагледзець нэагатычную архітэктуру, увесці новыя пластычныя прыёмы, элементы мадэрну. Фасад быў стылістычна падобны да віленскага касцёла Святой Ганны (той самы, які, паводле легенды, Напалеон хацеў на далоні перанесці ў Парыж)”.

У 1968 годзе савецкія ўлады знішчылі званніцу касцёла і забудавалі яго пяціпавярховай каробкай. У такім стане храм дагэтуль.

Каб паказаць, наколькі шыкоўным быў першапачатковы выгляд касцёла, аўтары выкарысталі ў фільме 3d-візуалізацыю. Распрацавалі яе гомельскія архітэктары Дзмітрый і Ганна Башмак. Пасля прэзентацыі фільма яны паказалі некалькі 3d-рэканструкцый таго, як мог бы выглядаць бабруйскі касцёл з вежай і ў іншым атачэнні, распавялі, як ствараліся гэтыя выявы.

9 красавіка паказ фільма “Рэпрэсаваная архітэктура” пройдзе ў Гомелі, а на 14 красавіка запланаваная прэм’ера на тэлеканале “Белсат”.