Былыя журналісты «Белсату» распавялі пра жыццё ў эміграцыі ў ЗША

Былая журналістка «Белсату» Вольга Чайчыц з мужам Андрэем Козелам жывуць у ЗША ўжо крыху больш за тры гады. Андрусь кажа, што наважыцца з’ехаць з Беларусі ім «дапамаглі». Сілавікі яшчэ да падзеяў 2020 года пераследавалі журналістку і аператара «Белсату». Неаднаразова іх судзілі, штрафавалі і кідалі за краты.

«Увогуле, напэўна, рашэнне больш я прымаў. Вольга не хацела з’язджаць. Але я бачыў, што адбываецца ў краіне, бачыў, што адбываецца з намі, і разумеў, што далей будзе толькі горш і горш. Мы доўгі час разважалі пра тое, куды падацца і куды выязджаць. Разглядалі пераезд у краіны Еўропы або далёкае замежжа. У выніку ў нас атрымалася з’ехаць у ЗША. Спачатку было вельмі складана. Мы прайшлі праз істотныя складанасці, але адначасова гэта дало нам загартаванне і дало добрую веру ў сябе і свае сілы. Бо калі іншым людзям у ЗША некаторыя моманты падаюцца складанымі або нават і немагчымымі, то для нас гэта выглядае простым, – кажа Андрусь Козел.

Вольга Чайчыц кажа, што сапраўды, першы час далёка ад Беларусі быў вельмі складаным.

«Яшчэ больш цяжка было ў 2020‑м, калі ў Беларусі пачаліся пратэсты супраць гвалту і фальсіфікацыяў. Вельмі хацелася ўсё кінуць і паехаць дадому, хаця і разумелі, што калі вернешся, то апынешся за кратамі. Але псіхалагічна было ў той час вельмі складана. А вось цяпер мне ўжо тут падабаецца, адаптаваліся хіба што», – кажа Вольга.

Былая журналістка разважае, што праца ў Беларусі была вельмі важная для яе, бо яна рабіла карысныя справы для Беларусі, для грамадства, гэта была місія.

«Тут я нават і блізка не магу адшукаць нешта падобнае, што б я ні разглядала, якая б ні была рэалізацыя праз працу – падобнага адчування, якое было ў Беларусі, у мяне няма. Цяпер мне прасцей, я рэалізоўваю сябе як мама, паколькі ў мяне трое дзяцей, чаго я не чакала зусім», – з усмешкай апавядае Вольга.

Цяжкі час адаптацыі

Андрусь Козел кажа, што перыяд адаптацыі яны з жонкай зусім па-рознаму перажылі.

– Мне было прасцей, бо з самага пачатку я з галавой ударыўся ў пошукі працы. Вользе было складаней, паколькі яна вымушаная сядзець з дзецьмі. Ёй было складаней з самарэалізацыяй. Можна сказаць, што першы год быў цяжкі. Вольга страціла свой статус, бо ў Беларусі яна была вядомай, пазнавальнай, а тут аказалася ў ролі хатняй гаспадыні. Потым у нас з’явіўся трэці дзіцёнак.  Дзякуючы гэтаму стала крыху прасцей, бо гэта дадатковыя новыя абавязкі.

З часам Вольга знайшла сябе ў падарожжах, у простых побытавых рэчах. Яна была ў Каларада, падарожнічала па Усходзе Амерыкі. Цяпер у нас з’явілася шмат сяброў. Да таго ж даволі хутка прыйшло ўсведамленне, што калі б мы засталіся ў Беларусі, то, хутчэй за ўсё, цяпер былі б у турме, а нашыя дзеці былі б невядома дзе і невядома з кім.

Вольга дадае, што ў ЗША яна даволі моцна змянілася. Бо даводзіцца быць крыху смялейшай. Шмат розных выклікаў, і калі хочаш быць паспяховым, то нельга баяцца, трэба ісці наперад. Увесь час прыходзіцца сутыкацца з нечым новым. Трэба пераступаць праз страхі.

– Вядома, што з’явіліся новыя звычкі, лад жыцця значна змяніўся. Нават дзеля таго, каб правесці час з дзецьмі, трэба некуды ехаць, ты ўвесь час за стырном. Тут зусім іншае жыццё, спачатку было складана, але цяпер прызвычаілася. Тут, каб пашпацыраваць, заняцца спортам, трэба некуды ехаць. Гэта вельмі адрозніваецца ад таго, што ў Беларусі. Я звярнула ўвагу, што дзеці практычна не гуляюць на вуліцы.

Тым не менш былыя журналісты «Белсату» кажуць, што ў ЗША дзецям вельмі падабаецца. Сістэма адукацыі істотна адрозніваецца ад беларускай.

– Падчас ковідных абмежаванняў Вольга навучалася з дзецьмі з дому, – распавядае Андрусь.  Яна, маючы педагагічную адукацыю, проста ў захапленні ад таго, як настаўнікі ў ЗША працуюць з дзецьмі, як яны навучаюць. Напрыклад, наш сын, які стараецца, але не на ўсю моц, як можа, у Беларусі лічыў школу не самым прыемным месцам. Тут жа нашыя дзеці чакаюць, калі ж скончацца выходныя, каб пайсці ў школу. Заняткі і вучоба для іх – вялікая радасць. Гэта сапраўды поспех сістэмы адукацыі, якая накіраваная на матывацыю дзяцей, каб яны імкнуліся вучыцца. У сістэме адукацыі мне вельмі падабаецца гнуткасць. Нашая дачушка да школы мела даволі высокія веды, і з ёй цяпер займаюцца на ўзроўні 4 класу – дзяўчынка нашая навучаецца ў 1 класе, праграму ж ёй даюць за 4. Некаторыя дзеці яшчэ не чытаюць, не ўмеюць лічыць, і настаўнікі займаюцца з кожным асабіста. Гэта вельмі нам імпануе.

Ці лёгка знайсці працу і зарабіць у ЗША?

Андрусь Козел распавядае, што калі чалавек прыязджае ў ЗША як палітычны ўцякач, то першы час не мае дазволу на працу і не можа працаваць.

– З гэтым вельмі складана, бо трэба мець нейкі запас грошай на першы час, а грошы ў ЗША выдаткоўваюцца вельмі хутка. Калі не ставіць перад сабою вялікіх амбіцыяў, то выжыць тут, маючы добрыя рукі і галаву, даволі проста. Бо любая праца, якая ў Амерыцы добра зробленая, аплочваецца даволі добра. Пытанне ў тым, каб цвяроза падтрымліваць баланс выдаткаў і прыбыткаў.

Я цяпер займаюся грузаперавозамі, але думаю, што ў бліжэйшы час буду шукаць нешта яшчэ. Я маю шмат планаў, але пакуль разглядаюся. Цяпер справы ў эканоміцы ідуць не вельмі добра. Увогуле на працягу першага года ў Амерыцы я змяніў 5 ці 6 месцаў працы. Цяпер жа нам стала лепей і прасцей. У нас ужо з’явіліся амбіцыі, планы, крок за крокам мы іх здзяйсняем. Мы знайшлі аптымальнае месца, якое нам адпавядае, цяпер жывем побач з гэтым месцам і займаемся пошукамі надзелу зямлі, каб набыць яго і пачаць будаваць свой дом.

Я часам вельмі сумую па Еўропе, па яе самабытнасці, па ладзе жыцця. Але ёсць так, што мігранту стаць на ногі і дабіцца поспеху значна прасцей у ЗША або Канадзе. Гэта краіны мігрантаў. Шмат хто тут мае акцэнт, але гэта не істотна. У Еўропе, напрыклад, да людзей, якія размаўляюць з акцэнтам, стаўленне крыху насцярожанае.

У сямʼі зносіны па-беларуску і абавязковыя дранік-паці

– У сям’і мы размаўляем па-беларуску, – распавядае Вольга. – У нас ёсць сябры, з якімі мы камунікуем на беларускай мове, а яны з намі на расейскай. Нашыя дзеці ў такім асяроддзі размаўляюць на такой трасянцы расейска-беларускай, што даволі смешна звонку. А ў школе ў іх асяроддзе – напалову амерыканцы і напалову мексіканцы. Там яны таксама размаўляюць на мяшанцы, толькі ўжо іспанска-ангельскай. Гэта вельмі цікава. Мы смяемся, што, атрымліваецца, на дзвюх трасянках маюць камунікацыю. Дзеці дадаткова вывучаюць іспанскую мову ў школе. Вядома, ангельская мова без праблемаў.

– З ежай мне было вельмі складана, бо яна адрозніваецца. Доўгі час не хапала такіх прадуктаў, якія мы не ведалі, дзе можна набыць. Гэта ў першую чаргу грэчка, розныя прысмакі, мы не ведалі, як называецца той жа кефір, сыркі. Цяпер я ведаю, што большасць прадуктаў ёсць у гіпермаркетах, проста яны называюцца зусім не так, як перакладае гэтыя словы онлайн-перакладчык. Цяпер ужо прасцей, бо ведаем, што і дзе можна набыць. Якасць ежы тут лепшая. Прывыклі і да мясцовых страваў, мне яны ўжо і падабаюцца. Не забываем і пра беларускія стравы, гатуем часам і ладзім дранік-паці.

Чым Амерыка здзівіла беларусаў?

Андрусь Козел дзеліцца ўражаннем: калі прыехалі ў ЗША, то пераканаліся, што амерыканцы рэдка бываюць за межамі свайго штату або нават і гораду. Рэч у тым, што людзі вельмі шмат працуюць і практычна не маюць часу для падарожжаў.

– Заўважыў, што ў амерыканцаў адпачынак за год – працягласцю ўсяго толькі тыдзень. Да таго ж шараговы амерыканец вельмі моцна закрэдытаваны. Свабодных грошай у іх вельмі мала. Вельмі мала людзей выязджаюць за мяжу краіны. Калі ў Еўропе з’яўляецца амерыканец, то гэта або пенсіянер, або чалавек, які мае нейкія грошы ў запасе. Я думаю, што амерыканцы мала выязджаюць за мяжу таксама праз тое, што ЗША даволі вялікая краіна. Пры жаданні можна пераляцець у іншы штат, напрыклад, з аднаго, дзе зіма, у іншы, дзе лета. Гэта прыгожая краіна, ёсць што паглядзець.

Увогуле, як бы дзіўна гэта ні прагучала, але Амерыка ў шмат якіх сферах адстае ад Еўропы той жа. Напрыклад, банкаўская сфера неверагодна прымітыўная. Плацяжы праводзяць чэкамі, і чакаюць грошай па тры-чатыры дні. Гэта ўзровень увогуле мінулага стагоддзя. Службы падтрымання таксама даволі слабыя, туды складана датэлефанавацца на працягу гадзіны. Такіх прыкладаў наш суразмоўца заўважаў даволі шмат.

Чытайце яшчэ: 

“Героі маіх кніг замянілі мне бабуль і дзядуль, якіх я не заспеў”. Гістарычны лёс Руслана Кулевіча

Сацыёлагі далі свежыя звесткі, каму беларусы давяраюць і ці гатовыя жыць без Расіі

Журналістку Кацярыну Ерусалімскую абакралі ў Грэцыі, пакінуўшы без грошай, дакументаў і квітка на самалёт. Што было далей