Андрэй Бастунец: #250Words Вольнае слова ў несвабоднай краіне
Швецыя і Фінляндыя сёння адзначаюць 250-я ўгодкі Акту аб свабодзе друку. У сувязі з гэтым Міністэрства замежных спраў Швецыі арганізуе міжнародную кампанію пад назвай #250Words — прадстаўнікі розных краін могуць напісаць 250 слоў на тэму свабоды слова.
Амбасада Швецыі свае 250 слоў папрасіла напісаць і старшыню Беларускай асацыяцыі журналістаў Андрэя Бастунца.
«Інфармацыйная прастора ў Беларусі дынамічна развіваецца» — гавораць яны. І тут жа дадаюць хуценька: «Свабода слова не ёсць усёдазволенасць».
Вядома ж, не! Блогер Эдуард Пальчыс можа пацвердзіць. Пару гадоў таму ён стварыў сайт 1863x.com, у якім рэзка крытыкаваў дзеянні Расіі ва Украіне. Але рэзкасць і нават правакацыйнасць дапушчальныя пры выказванні меркавання, асабліва пры абмеркаванні палітычных пытанняў! — пра гэта не раз гаварылася ў рашэннях Еўрапейскага суда. Яны гэтых рашэнняў не чытаюць. Пальчыса затрымалі. Псіхушка, некалькі месяцаў турмы. У кастрычніку яго асудзілі. Добра, што без пазбаўлення волі. Дрэнна — што асудзілі.
Зрэшты, яны могуць пакараць і за цалкам нявінныя публікацыі. Так, у мінулым годзе журналістку Таццяну Смоткіну аштрафавалі за матэрыял «Дарогі ў Глыбокім стануць пазітыўнымі» — пра тое, што навучэнцы мясцовай мастацкай школы размалявалі каналізацыйныя люкі на дарогах. Здавалася б, што тут можа выклікаць прэтэнзіі? А тое, што артыкул быў апублікаваны на сайце польскага «Радыё Рацыя». І падобных выпадкаў за апошнія тры гады — каля пяцідзесяці. Журналістаў караюць не за недакладнасць у матэрыялах і нават не за іх змест, а за сам факт супрацоўніцтва з замежнымі СМІ без акрэдытацыі. Кастуся Жукоўскага з Гомеля ў гэтым годзе штрафавалі за гэта ўжо сем разоў, за ўвесь час — трынаццаць.
Але вось што важна. І Канстанцін, і Таццяна працягваюць працаваць. І Эдуард не змоўк. Таму што адчуваюць падтрымку калегаў, грамадскасці. І ўсведамляюць місію прафесіі.
Свабода выказвання не толькі адносіцца да фундаментальных правоў і свабодаў чалавеку, але і служыць крытэрыем выканання астатніх правоў. І хай сёння права нас не абараняе — сёння мы абараняем права.