Віктар Малішэўскі: «За кожным гыгыгыканнем стаіць сур’ёзная аналітыка»

АСАБІСТАЯ СПРАВА БАЖ

Віктар МАЛІШЭЎСКІ нарадзіўся ў 1974 годзе ў Воршы. Скончыў гістфак БДУ, аспірантуру, стаў магістрам палітычных навук (тэма «Палітычная свядомасць ва ўмовах трансфармацыі пераходнага грамадства», Рэспубліканскі інстытут вышэйшай школы). З 1996 па 2006 быў намеснікам галоўнага рэдактара «Комсомольской правды» в Беларуси». У 2006 звольніўся пасля выгнання з пасады галоўнага рэдактара Юліі Слуцкай. З 2008 вядзе блог http://malishevsky.livejournal.com/, мае больш за 1500 чытачоў, часта называецца ў прэсе і інтэрнэце «ўплывовым блогерам». Сябра БАЖ з 1996 года. (Выйшаў з арганізацыі ў 2012 г.)

«Калі людзі цытуюць мяне, яны пішуць „сачыце за рукамі“ і ставяць знак капірайту — што гэта я прыдумаў»

Памятаю, Віктар, Вы напісалі, што людзі не будуць чытаць допіс у інтэрнэце, даўжэйшы за 1500 знакаў. Таму давайце пачнем з галоўнага: Вам не задрала фраза «сачыце за рукамі»?

Віктар Малішэўскі: Угу, надакучыла! Але груба кажучы, гэта ад мяне ўжо не залежыць. Я ж не збіраўся яе ад пачатку эксплуатаваць і «пакідаць за сабой», нібыта я яе выдумаў. Проста адзін раз ужыў — і больш не збіраўся, а потым заўважыў, што, калі людзі цытуюць мяне, яны пішуць «сачыце за рукамі» і ставяць знак капірайту — што гэта я прыдумаў. Я заўважыў — і яшчэ раз ужыў, і яшчэ раз…

А фраза ўзятая з паветра ці гэта з нейкага твора?

Віктар Малішэўскі: Не, абсалютна з паветра, з фокусаў: маўляў, сачыце за рукамі, усё адно нічога не пабачыце, бо гэта будзе фокус. Я стаў яе ўжываць, калі раскрываю нешта, што здаецца схаваным. Калі мяне самога нешта здзіўляе і здаецца падобным да фокуса — я яе ўжываю. Цяпер яна мяне дастала, і я думаю абмежаваць яе ўжытак толькі для пэўных выпадкаў.

Вы на Канарах бывалі?

Віктар Малішэўскі: Не.

А памідоры з Канараў хоць смачныя? (Віктар вывесіў у сябе здымак канарскіх памідораў у менскай краме, якія таннейшыя за нашыя — Г.Л.)

Віктар Малішэўскі: Звычайныя, увогуле звычайныя.

А навошта было купляць цэлы кілаграм?

Віктар Малішэўскі: Дык яны ж сапраўды танныя! Да таго ж, я троху саромеюся фатаграфаваць у краме пад наглядам прадавачак… Таму што яны часам пачынаюць крычаць, нервовыя людзі… Ты ім пачынаеш адказваць… Потым ты ведаеш, што ты гэта апублікуеш — і яны будуць ведаць, хто ты такі…

«Самыя наведвальныя нашыя сайты — гэта ўсе сайты не з уласным кантэнтам»

На Канарах не былі. А куды максімальна далёка вандравалі?

Віктар Малішэўскі: У Штаты, у гэтым годзе. Але я не сам — была паездка журналістаў, арганізоўваў Дзярждэп ЗША, Калінкіна там была, Панкавец.

То бок, паездка для журналістаў, а Вы паехалі як блогер?

Віктар Малішэўскі: Так. Напэўна, быў першым блогерам у такога кшталту паездках.

Ага, гэта як Другой, якога ў Крэмль запрасілі, так?..

Віктар Малішэўскі: Ага, у мяне нават на бэджыку было запісана, што я ціпа блогер. І ў іх, дарэчы, стаўленне да блогераў зусім іншае, чым у нас. Усе амерыканскія чыноўнікі ставяцца да блогераў вельмі паважліва. Мы там сустракаліся з амерыканскімі блогерамі — яны вельмі цікавыя людзі! Выдаюць свае газеты…

Папяровыя?!

Віктар Малішэўскі: Так! Гэта ў Сіетле такое пабачыў. Газета выдаецца ў такім нефармальным раёне, і класна жыве — бо 80% рэкламы гэта тату, марыхуана, вопратка адпаведная… Усе газеты загібаюцца, а гэтая нармалёва выжывае.

Гэта як у нас «Белгазета» бярэ шмат інфы з блогаў, а там самі блогеры і пішуць…

Віктар Малішэўскі: Так. Тут жа ў чым рэч. Інэрнэт моцна паўплываў на журналістыку. Бо газета ў газеты не тырыла кантэнт, а блогі могуць тырыць кантэнт. Зрабіў актыўную спасылку — і думаеш, што дастаткова. У выніку атрымліваецца, што каштоўнасць журналісцкага матэрыялу знікае. Самыя наведвальныя нашыя сайты — гэта ўсе сайты не з уласным кантэнтам, альбо з мінімумам такога. Tut.by, Хартыя, Белпартызан — у іх уласнай інфармацыі адсоткаў пяць.

Па гэтым шляху пайшла «Наша Ніва» — і наведвальнасць узрасла ў разы.

Віктар Малішэўскі: Вядома! Яны не марнуюць рэсурсы — і пры гэтым маюць добрую падборку навінаў! Гэта сумна, бо стаўленне да журналісцкіх тэкстаў змяняецца. Ну навошта ж перадрукоўваць пост блогера, калі можна ўзяць тэму, што ўзняў блогер, і самім распрацаваць яе? Тым больш, што ў блогера няма такіх мажлівасцяў, якія ёсць у журналіста — ён не можа патэлефанаваць міністру і запатрабаваць інфармацыю. І калі мой пост бярэ нейкі сайт — лічыце, што я ім шчоўкнуў па носе і паказаў, як яны тэмы не бачаць!

«Па стылі ў нас можна пазнаць газету, але не журналіста…»

То бок, калі нехта паводле Вашай тэмы напіша ўласны матэрыял, галасіць не будзеце?

Віктар Малішэўскі: Не канешне! Тэму — калі ласка…. Дарэчы, вельмі мала топавых журналістаў вядуць блогі. Магу назваць толькі пару чалавек. Астатнія не вядуць — кажуць, часу няма. Але калі мы паглядзім, якія іншыя вядомыя людзі вядуць блогі — разумееш, што яны наўрад ці маюць магчымасць выдаткоўваць на іх шмат часу. Блог — гэта сродак трымаць сябе ў тонусе. Я іду ў краму — і паралельна звяртаю ўвагу на цэннікі, розныя дэталі. Кожны журналіст мусіць так і рабіць — хадзіць з фотаапаратам і пільнаваць гэтыя дэталі. Было шмат выпадкаў, калі журналісты прыходзілі ў рэдакцыю і толькі ў сярэдзіне дня між справаю казалі, што зранку бачылі тое і тое. То бок, яны не ацанілі гэта як навіну!.. Не заўважылі яе!

Па-мойму, гэта як развагі пра «газетную мову». Калі ты пішаш для газеты — гэта мусіць быць «сур’ёзна і прыгожа». Тое самае і з тэмамі: «Ай, ну падумаеш, гэта не для газеты…»

Віктар Малішэўскі: У кожнай газеце ёсць свой стыль напісання артыкулаў. У ідэале, паводле стылю можна вызначыць, адкуль узяты тэкст, нават без пазначэння газеты… І блогераў можна гэтак жа вызначыць. А вось ці можна вызначыць журналістаў гэтых газет?..

Дык, а як вызначыш журналіста «Камсамолкі», калі ўсіх прычэсваюць пад адзіны фармат?

Віктар Малішэўскі: Вось пра гэта я і кажу! Вы пазнаеце газету, але не пазнаеце журналіста! А блогера вы пазнаеце, калі раней чыталі ягоны блог!

Калі Вы заводзілі блог, то казалі, што выбралі нішу, не занятую да Вас. То бок, думалі галавой, а не сэрцам?

Віктар Малішэўскі: Ну так, спачатку галавой. Але сэрца тады было болей, чым цяпер. Бо, калі ты пачынаеш пісаць, ты тыцкаешся, не ведаючы, што сапраўды трэба. Глядзіш — нешта чытаецца, нешта не, нешта каментуецца, нешта не. Бо, калі ты ў газеце, — ты не ведаеш, колькі чытачоў газеты прычыталі менавіта твой тэкст.

«Нармалёвая журналістыка пачынаецца тады, калі вам адмаўляюць у атрыманні інфармацыі»

Віктар, цікавую думку Вы сказалі — што пазнаюць газету, а не журналістаў. 10 гадоў, пакуль Вы былі намеснікам рэдактара беларускай «Камсамолкі» — Вас ведала фактычна толькі свая тусоўка. Шырокую вядомасць і публічнасць прынесла менавіта блогерства — Малішэўскі тут, Малішэўскі там… Кампенсацыя за 10 гадоў «непазнавальнасці»?..

Віктар Малішэўскі: Гэта не кампенсацыя, бо, калі б не было гэтых 10 гадоў — не было б і Малішэўскага-блогера. Усё адно я выкарыстоўваю нейкія тэхналогіі, якія ў мяне засталіся ад «Камсамолкі». Я тады быў пазнавальным у тусоўцы, але ж у нас спецыфічная журналісцкая тусоўка. Могуць прымаць цябе, могуць не прымаць, а яшчэ ў якой ты газеце працуеш…

«Маскальская жаўтуха»…

Віктар Малішэўскі: Так! (усміхаецца) Гэта моцна ўплывае. Пазнаваць на вуліцы мяне сталі, калі ў мяне з’явілася рубрыка «Тыдзень вачыма класікаў». І вось я мяняў аднойчы даляры, — а тады трэба было пашпарт паказваць — і касірка вызірнула з акенца, спыталася «Гэта праўда вы?» А калі зрабіўся блогерам, то сапраўды стаў больш папулярны як чалавек.

Вы часта паўтараеце, што займаецеся «антыжурналістыкай»…

Віктар Малішэўскі: Ага, і паўтараю, што нашых журналістаў вучаць рознай лухце. І загалоўкі не іграюць такой ролі, як ім кажуць. І ліды не іграюць. Насамрэч іграе ролю зусім іншае. На блогу чытаюць выключна цябе — нават калі твой пост не мае загалоўка. А беларуская журналістыка — гэта журналістыка загалоўкаў і лідаў. Бо 80% усіх трэнінгаў, якія для нас праводзяцца, — пра гэта. А потым прыходзіць інтэрнэт, і SEOшнікі, якія працуюць у газеце, кажуць: «А ты ведаеш, што твой загаловак не каціруецца ў інтэрнэце? Трэба пісаць загаловак па-іншаму — каб яго бралі робаты». І журналіст бярэ і перапісвае загаловак так, як яго чытае робат. Не як чалавек чытае, а як чытае робат! І тэксты таксама пераўтвараюцца ў тэксты для робатаў! Тое самае з правілам перакуленай піраміды. Я ўпэўнены, што большасць з тых, хто нават ведае пра гэта правіла, не ўяўляюць, што гэта такое. То бок — галоўнае, што мы ўсе ведаем, як трэба. Мяне вельмі парадавала, калі ў той паездцы ў Штаты нехта з амерыканцаў загаварыў пра перакуленую піраміду, а Света Калінкіна спытала: «А што гэта такое?..» І я парадаваўся, што я не адзін такі.

Дык калі ўсё гэта — лухта, як тады навучыць людзей пісаць?

Віктар Малішэўскі: А не трэба вучыць пісаць, трэба вучыць чытаць! Эксперыментаваць з тэкстамі, якія ты пішаш, з інфармацыяй — вось тады пачынаецца нармалёвая журналістыка. І нармалёвая журналістыка пачынаецца тады, калі вам адмаўляюць у атрыманні інфармацыі. А калі ты тэлефануеш, і табе ўсё распавядаюць — значыцца, табе нечага недагаворваюць. Ты, канешне, возьмеш гэта, апублікуеш, парадуешся, што ўсё даведаўся, — толькі гэта будзе не журналістыка.

«Я б спытаў Някляева, ці ведае ён, колькі ў нас нараджаецца дзяцей»

Віктар, часам у рэдакцыях даводзіцца чуць «гэта нашаму чытачу не трэба, а гэта не цікава»…

Віктар Малішэўскі: Сапраўды, ёсць такая тэорыя пра ідэальнага, сярэдняга чытача. Думаю, на справе ўсе людзі розныя… Часам даводзіцца чуць і іншае меркаванне: што твой чытач — дурань, таму яму трэба ўсё падрабязна разжаваць. А калі папытаць у журналіста, для каго ён піша-то ён піша для «разумнага чалавека, які чытае мяне, бо я пішу разумныя рэчы».

Я калі назіраў за Вашай працай у «Камсамолцы» — складалася дзіўнае ўражанне, што Вам плацілі заробак за тое, што Вы сядзіце цэлы дзень у інтэрнэце, вышукваеце розныя фішкі. Здаецца, рэдактару трэба мець мудрасць, каб трымаць у штаце чалавека, які рэдка сам піша артыкулы, а выключна генеруе, прадукуе тэмы.

Віктар Малішэўскі: А цяпер я вось не атрымліваю за гэта грошы. (усміхаецца) Неатрыманне грошай ад блога — гэта прынцыповая рэч. Бо гэта і ёсць блогерства, а калі ты пачынаеш атрымліваць грошы — ты перастаеш быць блогерам. На Захадзе блогеры ўжо даўно выцеснілі журналістаў з некаторых нішаў — рэстаранная крытыка, тэатральная крытыка… Як паказвае практыка, людзі, якія не атрымліваюць за гэта грошы, пішуць лепей і больш шчыра.

Дык і мы не ўбаку — у нас вунь перад выбарамі кандыдаты адмысловыя тусоўкі для блогераў ладзілі.

Віктар Малішэўскі: Ага, а я туды не хадзіў адмыслова. Я, канешне, магу прыйсці і задаць сваё нясмелае пытанне — а потым напісаць, які я там смелы быў, як мяне там кармілі, як нехта вочы адводзіў… Гэта быў бы сцёб дзеля сцёба. Я прыдумаў такі адслонены ад усіх праект -«Нязручнае пытанне кандыдату». Зрабіў гэта, каб прыцягнуць увагу да блогераў, падвысіць іх статус. Магу сказаць, што ўсе топ-кандыдаты адмовіліся. Запрашалі мяне, як і ўсіх блогераў, паесці — а калі я казаў «давайце я прыйду адзін і задам вам пытанні», пачыналіся незразумелыя рэчы. Адзін кандыдат сказаў, што не можа сустрэцца, бо зараз паедзе ў Магілёў на сустрэчу з выбаршчыкамі. Я кажу: «Не праблема, давайце я сяду да вас у машыну і ў машыне буду задаваць пытанні». Пачыналі ўвільваць. Альбо наўпрост казалі — «Ваш праект не адпавядае канцэпцыі выбарчай кампаніі нашага кандыдата». Разумееце, нязручныя пытанні ім не адпавядаюць!

А што за пытанні былі, прывядзіце прыклад?

Віктар Малішэўскі: Някляева, які абяцаў на кожнае народжанае дзіця плаціць 25 тысяч даляраў, я б спытаў, ці ведае ён, колькі ў нас у год дзяцей нараджаецца. І ці ўяўляе, колькі на гэта трэба грошай. Я б спытаў, ці ведае ён, што, калі Гавал стаў прэзідэнтам (і пакуль ён быў прэзідэнтам) — ён не напісаў увогуле нічога. Не атрымалася напісаць! І потым нічога асаблівага не здолеў ужо напісаць…

«Нашыя чыноўнікі цалкам адэкватна ацэньваюць сітуацыю, а мы толькі рагочам з іх»

Віктар Малішэўскі: А вы не заўважалі, што беларуская журналістыка — самая «ўзнагароджаная»? У нас жа амаль кожны журналіст мае прэмію за мужнасць і ўсё астатняе. І гэта таксама замінае беларускай журналістыцы. Бо, калі я мужны чалавек, калі ў мяне ёсць адна, другая, трэцяя прэмія — ну чаму я яшчэ магу вучыцца? Я пішу — і гэта ўжо крута. Я, дарэчы, даведаўся цікавую дэталь, калі размаўляў з украінцамі. У іх адбылася класная фігня. Калі прыйшоў маскоўскі «Коммерсант» ва Украіну, ён літаральна за пару месяцаў заваяваў там усю інфармацыйную прастору. Толькі таму, што ўсе мясцовыя журналісты ведалі, што «гэтаму нельга званіць», «гэты не дае каментароў», «гэты заўсёды адмаўляецца». А «Коммерсант» тупа тэлефанаваў паўсюль і задаваў свае пытанні — і атрымліваў адказы! І раптам высветлілася, што і гэтаму можна званіць, і гэты дае каментары, і гэтаму — гледзячы якія пытанні задаваць. Гэтак і беларускія журналісты — калі трэба ўзяць каментар, яны тэлефануюць іншаму журналісту, які спецыяліст ў гэтай тэме — і размаўляюць з ім.

Многім журналістам нашыя чыноўнікі — як у Вашым расказе пра Украіну — здаюцца недасяжнымі бонзамі…

Віктар Малішэўскі: Бачыце, у чым рэч — чыноўнікаў можна не толькі пытацца, але і проста ўважліва слухаць. Памятаеце ролік з удзелам тагачаснага намміністра Тура, дзе ён кажа «Вы жывеце не па сродках»? Тур цытаваў Ільфа і Пятрова, калі Элачка Людажэрка набывае крэсла, а муж прыходзіць і кажа ёй: «Вы жывеце не па сродках». А цяпер давайце перанясемся назад і падумаем — а што, краіна жыла па сродках? Можа быць, Тур хацеў сказаць, што краіна жыве не па сродках — менавіта таму ў нас і крызіс? Што пэўны час даваліся заробкі, якія ніхто не зарабляў, спажыванне было, якое ніхто не заслужыў… Гэта, канешне, праблема таго ж Тура — але ён казаў пра праблему… Альбо апошняя «прамая лінія» Ермаковай. Ёй тэлефануе цётачка і кажа: вось у мяне было 35 мільёнаў у банку, будаўнічыя ашчаджэнні, каб атрымаць крэдыт на кватэру. Гэта было 12 тысяч даляраў, а цяпер гэта 4 тысячы даляраў — што мне рабіць? А Ермакова кажа: а вы з якога горада? З Клецку? Дык, а чаму вы за 35 мільёнаў не пабудавалі сабе кватэру ў Клецку? Тая адказвае — а я хацела ў Мінску. Ермакова кажа: выбачайце, але чаму вы лічыце, што вы валодаеце рэсурсамі і даходамі, каб пабудаваць кватэру ў Мінску? Кожны можа сабе дазволіць кватэру ў Мінску? Ды ў Штатах быў ад гэтага самага крызіс — людзі будавалі сабе ахраненныя дамы, хоць не мелі такіх даходаў! Я хачу сказаць, што нашыя чыноўнікі цалкам адэкватна ацэньваюць сітуацыю, даюць нам такія сігналы. Толькі мы іх не заўважаем, а толькі рагочам з іх. Бярэм і рагочам — фактычна з сябе. Пагыгыкалі і ўсё.

Віктар, але ж і Ваш стыль пісьма такі — іранічны, з падколкамі ды тым самым гыгыгыканнем. Пра што Вы можаце казаць сур’ёзна?

Віктар Малішэўскі: Трэба разумець, што гыгыгыканне — гэта форма падачы інфармацыі. За кожным гыгыгыканнем стаіць сур’ёзная аналітыка. А калі гэта ўспрымаецца як гыгыгыканне — значыцца, гэта і застанецца гыгыгыканнем. Я лічу, што нашым СМІ на стае іроніі, гумару — усё падаецца вельмі сур’ёзна, банальна, наўпрост.

Карацей, свайго сына Вы выхоўваеце на нармалёвых каштоўнасцях, а не на гыгыгыканні?

Віктар Малішэўскі: Ды гэта ён з мяне здзекуецца, іранізуе, падколвае!..

«Самае выбітнае інтэрв’ю з прэзідэнтам зрабілі студэнты журфака БДУ»

Віктар, пачаткоўцы, студэнты журфака часта пытаюцца «дзе ўзяць тэмы, пра што пісаць?». Ці можна навучыць шукаць эксклюзіўныя тэмы? Ці для гэтага трэба пражыць 37 гадоў?

Віктар Малішэўскі: Трэба навучыцца чытаць. І навучыцца задаваць сабе пытанні. Усе мае посты, усе публікацыі — гэта пытанні, якія я задаю сам сабе. Трэба вырывацца з формы, разнявольвацца, ставіць сабе задачы — напрыклад, па кожнай тэме знайсці 10 падтэмаў. Пачынаеш шукаць — і знаходзіш. Я адначасова пішу постаў штук пяць, назапашваючы інфармацыю для кожнага з іх. Некаторыя посты пішуцца месяц і больш. Што атрымаецца раней — тое атрымаецца. А можа, нічога не атрымаецца — я іх усе кіну і напішу хуценька нешта актуальнае.

Калі ў 1996 годзе стваралася паўнавартасная беларуская «Камсамолка», Вы там працавалі з першых дзён?

Віктар Малішэўскі: Практычна.

Асноўны час Вашай працы кіраўніцтва рэдакцыі выглядала так: галоўны рэдактар Юлія Слуцкая — выпускніца філасофскага факультэта; і тры намеснікі: Віктар Малішэўскі — выпускнік гістфака; Вашая жонка Галіна Малішэўская — выпускніца гістфака; і Вольга Улевіч — адзіная сярод вас выпускніца журфака. І ў гэтай каманды ўсё атрымалася! Гэта не абвяргае неабходнасць журфака ў прынцыпе?

Віктар Малішэўскі: Гэта сведчыць, што можна і так. Але гэта не камень у бок нашага канкрэтнага журфака. Я так разумею, гэта тэндэнцыя ўсёй журналістыкі.

У выніку мы прыводзім прыклады: ён, ён і ён скончылі нешта зусім іншае — а сталі добрымі журналістамі.

Віктар Малішэўскі: Але гэта і дрэнна, я лічу. Бачыце, нават у нас хоць адзін чалавек з журфака, але быў!.. (усміхаецца) Проста ў нас былі ў руках распрацаваныя ў маскоўскай «Камсамолцы» тэхналогіі, якія вельмі дапамагалі. Калі б іх не было — нічога б не атрымалася. Да таго ж, усе іранізуюць наконт журфака — пра ўзровень адукацыі ды ўсё астатняе. А ўспомніце, як некалькі год таму, калі адкрывалі новы корпус, туды прыйшоў прэзідэнт. І ён адказваў на пытанні студэнтаў. Дык вось, калі вы паглядзіце ў інтэрнэце тую гутарку — як студэнты журфака фармулявалі пытанні, і як прэзідэнту давялося нялёгка, як ён проста на сценку лез ад іх!.. А потым паглядзіце любую прэс-канферэнцыю прэзідэнта любым мегажурналістам — і параўнайце. Я толькі адзін раз бачыў, як прэзідэнта вось так «дзелалі» — гэта журналісты Бі-бі-сі ў 2002 годзе, калі яны проста шыкоўна «лавілі» яго на ягоных былых адказах. Гэта два цудоўныя інтэрв’ю з прэзідэнтам, якія я ведаю. Усе астатнія журналісты не могуць у яго ўвогуле нічога спытацца! То бок, журфак шмат чаго дае. І само разуменне, што ты вучышся на журналіста — таксама. Бо калі ты стаў журналістам выпадкова — ты
пачынаеш навучанне з гэтага моманту.

Але ж у Вас не так выйшла!

Віктар Малішэўскі: Але мне давялося, відаць, і горш, чым калі б я быў выпускніком журфака.

Вы былі на пасадзе намесніка галоўнага рэдактара «Камсамолкі» 10 гадоў. І з таго часу мінула ўжо 5 гадоў. Ці сталі Вы спакайней ставіцца да той сітуацыі, што Вы сышлі фактычна на знак пратэсту супраць звальнення галоўнага рэдактара?

Віктар Малішэўскі: А я і раней сыходзіў. Я зразумеў, што вычарпаў сябе, і трэба змяняць месца працы. Усё жі 10 гадоў на адным — гэта многа. Я сябе не бачыў у газеце — мне здавалася, што ўся газета робіцца без мяне і будзе рабіцца. Таму яшчэ раней я перамаўляўся з Юляй Слуцкай, што я кудысьці сыйду.

Хоць Вы і кажаце, што ўжо самі збіраліся сыходзіць… Але ўсё адно — прамяняць пасаду намесніка галоўнага рэдактара на нешта такое ў беларускім панятку эфемернае… Блогер нейкі, медыякансультант, трэнінгі праводзіце… Гэта не было для Вас псіхалагічна паніжэннем уласнага статусу? Не цяпер з адлегласці, — «уплывовы блогер», «сачыце за рукамі», усё такое — а тады.

Віктар Малішэўскі: Так, канешне. Але ж у мяне быў выбар, куды ісці. Былі прапановы з розных беларускіх СМІ. Але ж я нікуды не пайшоў.

Вартых не знайшлося?

Віктар Малішэўскі: Так. (смяецца) Але мне было цікава паспрабаваць тое, чым я цяпер займаюся. Бо ўсё пачыналася з таго, што я страціў сябе ў газеце. І мне было цікава — ці гэта толькі гэтыя «камсамольскія» тэхналогіі працуюць — ці я таксама? Мне цікава было, колькі пройдзе часу, перш чым «Камсамолка» пачне цытаваць мяне.

Пачала?

Віктар Малішэўскі: Ну так.

Але ж Вы сышлі, мінула 5 гадоў — а нават наклад газеты не зменшыўся.

Віктар Малішэўскі: Не зменшыўся. Бачыце — правільна зрабіў, што сышоў!

Вы сыйшлі, а Ваша жонка засталася. І з намесніцы рэдактара спачатку стала начальнікам аддзела рэкламы, а потым — генеральным дырэктарам беларускай «Камсамолкі», а заадное і «Ва-Банка». Вы сябе ў ценю жонкі не адчуваеце цяпер?

Віктар Малішэўскі: Не, чаму. У яе часам пра мяне пытаюцца. Яна прыходзіць на нейкую тусоўку з вядомымі людзьмі, і пытаюцца: «А яна жонка таго самага Малішэўскага?» Я, канешне, не моцна імкнуся, каб вось так пыталіся… Але, вядома, было б нецікава, калі б ты нешта пісаў — а гэта ніхто не чытаў. Тады б я перайшоў на нешта іншае. Я і перайду на нешта іншае — бо ўжо 5 гадоў, надакучваць стала. Добра, што ёсць твітэр і фэйсбук.

Няма ідэі паспрабаваць зарабляць на блогу? Як два самыя вядомыя расійскія блогеры — Другой і Арцемі Лебедзеў.

Віктар Малішэўскі: Яны не зарабляюць блогамі. Я размаўляў з Другім, ягоная праца — у кампаніі «Суп», якой належыць расійскі ЖЖ. І ў Лебедзева, вы ж ведаеце, цэлая кампанія. А тое, што яны змяшчаюць там рэкламу, — гэта ім дадатковая капейка, не самая важная. І я думаю, што для іх гэта — эксперымент дзеля развіцця блогаў. То бок, рэклама павінна прыйсці ў блогі праз іх. Гэта так, як я рабіў інтэрв’ю з кандыдатамі — дзеля таго, каб прасоўваць не сябе, не кандыдатаў, а блогі.

Ха, Вы так гаворыце, нібыта да гэтага ўжо зарабілі на ўсё жыццё наперад — і тыя тысячы даляраў, якія бяруць топавыя расійскія блогеры за рэкламу — напраўду капейкі!

Віктар Малішэўскі: (смяецца) Я ж казаў, што для іх — капейка! Я збіраюся манетызаваць, у мяне ёсць некалькі праектаў. Хоць не ведаю, ці атрымаецца гэта найбліжэйшым часам у нашай краіне.

«Калі працуеш на замежныя СМІ — губляеш кваліфікацыю»

Што Вам цікава сёння, акрамя пісання блогу?

Віктар Малішэўскі: Я б хацеў стварыць нейкі часопіс кшталту «Эсквайра», толькі беларускага. Дзе былі б сабраныя ўсе топавыя беларускія журналісты, якія яшчэ засталіся, але якім не хапае нармалёвага рэдактарства, каманды. Бо былі зоркі журналістыкі, якія потым разыйшліся ў асноўным па замежных СМІ. А калі ты працуеш на замежныя СМІ — губляеш кваліфікацыю. Я спрабаваў некалькі разоў пісаць для расійскіх СМІ кшталту «Рускага рэпарцёра». І гэта, канешне, жахліва! Ты пішаш як для дзіцёнка, але аналітыку! Ты пішаш для дурня, прычым для дурня, які не жыве ў тваёй краіне. Што яшчэ? Ну, я б патрапіў з задавальненнем у пул прэзідэнта…

Ага, зноўку — Другой, Крэмль, усё такое…

Віктар Малішэўскі: Ага, у мяне столькі пытанняў… Ды жартую, жартую!..

Пра пул ці пытанні?

Віктар Малішэўскі: Пра пул.

Ок, а давайце ўявім, што заўтра Вас запрашаюць на Карла Маркса, 38 і даюць Вам гадзіну.

Віктар Малішэўскі: Я б пагадзіўся, паставіўшы ўмову, каб мяне не рэдагавалі… Думаю, мы б добра паразмаўлялі. А якія пытанні, гэта як тост — лепшы тост гаворыцца ў адказ на нейкі.

Добра, а якое пытанне было б першае?

Віктар Малішэўскі: Я б пашкадаваў чалавека, які 17 гадоў пратрымаўся пры ўладзе і спытаўся б, якая цяпер ягоная чалавечая мэта.

«Не хачу застацца «тым, хто пісаў пра гадзіннік прэзідэнта»

У інтэрнэце пішуць, што блогер Малішэўскі стаў вядомы пасля таго, як заўважыў гадзіннік Лукашэнкі і напісаў, колькі ён каштуе. А які гадзіннік у Вас?

Віктар Малішэўскі: «Fred­erique Con­stant» — гэта таксама швейцарскі гадзіннік, але прасцей, чым у Лукашэшкі. Я набыў гэты гадзіннік у аэрапорце ў Чэхіі за 300 з нечым еўра. А памятаеце, як я мераў майку, у якой быў прэзідэнт? Пайшоў я ў краму «Cor­neliani» для гэтага. А ў выніку набыў там касцюм. Бо ён ляжаў па старым кошце — а даляр ужо быў па новым. Але ў мяне дагэтуль не было касцюма, уяўляеце?! Вось вы сказалі пра гадзіннік прэзідэнта… А я падумаў сабе, што гэта вельмі дрэнная карма для журналіста — «той, які пісаў пра тое ці пра гэта». То бок, ты пішаш нешта цікавае, а ў свядомасці людзей застаешся «тым, хто пісаў пра гадзіннік прэзідэнта». Але гэта трэнінгуе, каб не застацца ў гэтай пастцы.

Вы сталі магістрам палітычных навук у Рэспубліканскім інстытуце вышэйшай школы. Навошта Вам гэта было трэба?

Віктар Малішэўскі: Я вучыўся, мне хацелася гэтага. Да таго ж, і мінская прапіска патрэбна была.

А дзе ўвогуле хлопец з Воршы потым здабыў мінскую прапіску?

Віктар Малішэўскі: Кватэру з жонкай набылі ў крэдыт, пазычыўшы яшчэ 7 тысяч — калі працаваў у «Камсамолцы». Але ж і кватэры каштавалі тады не такія грошы — трохпакаёвая (праўда, маленькая — 55 метраў) абыйшлася ў 28 тысяч даляраў. Падлічылі, што здымаць кватэру — тое самае, што набыць у крэдыт і гэтымі грашыма яго выплочваць.

Хто Вашыя бацькі, з якой Вы сям’і?

Віктар Малішэўскі: Бацька — інжынер-меліяратар, толькі што выйшаў на пенсію. Маці працавала на інструментальным заводзе на прахадной. Брат працуе аўтаслесарам у Воршы.

Як кажуць у вёсцы, з сям’і «прабіўся» адзін?

Віктар Малішэўскі: Разумееце, калі бацька з вёскі перабраўся ў Воршу — магчыма гэта таксама лічылася «прабіўся».

Куды тады будзе Ваш дзіцёнак прабівацца? Вы яго не настройваеце на тое, каб зваліць?

Віктар Малішэўскі: Не‑е, вы што! Сам звалю! (рагоча) Можа, і праўду б зваліў, але я моваў не ведаю. Няздольны да моваў.

Вось і комплекс знайшлі — моваў не ведаеце. Чаго яшчэ баіцеся?

Віктар Малішэўскі: Я баюся застацца блогерам. (усміхаецца)