Заява БАЖ: Рашэнне па справе Карманава значна звужае межы свабоды слова

Выказваем занепакоенасць сітуацыяй са свабодай слова, якая склалася пасля рашэння Эканамічнага суда Мінска па іску ААТ «Мілкавіта» да журналіста агенцтва Asso­ci­at­ed Press Юрася Карманава.

У красавіку 2016 гады пяць журналістаў агенцтва Asso­ci­at­ed Press апублікавалі маштабнае журналісцкае расследаванне аб сітуацыі ў Чарнобыльскай зоне Беларусі. У артыкуле гаварылася, што Мінскі цэнтр гігіены і эпідэміялогіі зафіксаваў 10-кратнае перавышэнне ўзроўню стронцыю ў малацэ ў прыватнага фермера Мікалая Чубянка, які заснаваў сваю ферму каля знакаў «Стоп! Радыяцыя». Фермер пастаўляе малако на ААТ  «Мілкавіта», якое і звярнулася ў суд з іскам аб абароне дзелавой рэпутацыі і патрабаваннем абвергнуць звесткі.

22 снежня 2016 Эканамічны суд Мінска вынес рашэнне на карысць ААТ «Мілкавіта».

Рашэнне прынята судом нягледзячы на ​​тое, што прадстаўнік Мінскага цэнтра гігіены і эпідэміялогіі Аксана Драбышэўская, якая праводзіла даследаванне, пацвердзіла ў ходзе судовага працэсу, што цэнтр выдаў Карманаву пратакол вымярэнняў, дзе «натыўнымі паказанні» па стронцыю перавышаюць норму ў 10 разоў. Пазней Цэнтр заявіў, што выдадзеныя паказанні з’яўляюцца «некарэктнымі».

Артыкул Asso­ci­at­ed Press з’яўляецца журналісцкім расследаваннем. Публікацыі гэтага жанру закранаюць актуальныя для грамадства тэмы і падзеі і маюць на ўвазе больш шырокі, чым у выпадках звычайнай інфармацыйнай публікацыі, аналіз паднятага пытання. Расследаванне АР праведзена па ўсіх канонах жанру, у тэксце прыведзены ўсе пункту гледжання, уключаючы прамую цытату афіцыйнага прадстаўніка ААТ «Мілкавіта», якая заявіла, што прадукцыя завода адпавядае санітарным нормам Беларусі.

Лінгвістычная экспертыза Інстытут мовазнаўства ім. Якуба Коласа НАН Беларусі пацвердзіла, што танальнасць аўтара артыкула з’яўляецца нейтральнай.

Артыкул 52 Закона аб СМІ наўпрост гаворыць, што журналіст «не нясе адказнасці за распаўсюд звестак, якія не адпавядаюць рэчаіснасці, калі гэтыя звесткі атрыманы ад дзяржаўных органаў, іншых дзяржаўных арганізацый, іх службовых асобаў». Звяртаем ўвагу на тое, што суд адмовіўся прыцягнуць у якасці суадказчыка Мінскі цэнтр гігіены і эпідэміялогіі – дзяржаўны орган, які прадаставіў журналісту звесткі.

Здзіўленне выклікае і той факт, што ўпершыню ў гісторыі Беларусі суд адмовіўся прыцягнуць у якасці суадказчыка СМІ, якое распаўсюдзіла інфармацыю – агенцтва Asso­cist­ed Press. Вынік дадзенага судовага працэсу значна звужае межы свабоды слова ў краіне, паколькі ставіць пад сумнеў саму магчымасць правядзення значных журналісцкіх расследаванняў у Беларусі.

Праўленне ГА «Беларуская асацыяцыя журналістаў», 22 снежня 2016 года.

«Мілкавіта» супраць Карманава: суд стаў на бок малаказавода