Сумесная заява міжнародных праваабарончых арганізацый напярэдадні вынясення прысуду па справе «Вясны»

3 сакавіка 2023 года суд Ленінскага раёна Мінска вынесе рашэнне па палітычна матываванай справе супраць кіраўніка «Вясны» і лаўрэата Нобелеўскай прэміі міру Алеся Бяляцкага, яго намесніка і віцэ-прэзідэнта FIDH Валянціна Стэфановіча і юрыста «Вясны» Уладзіміра Лабковіча. Пасля больш чым месяца несправядлівага судовага разбіральніцтва і больш за паўтара года адвольнага ўтрымання пад вартай надзея на правасуддзе невялікая.

9 лютага 2023 года пракурор Аляксандр Караль папрасіў суд асудзіць Алеся Бяляцкага да 12 гадоў пазбаўлення волі, Валянціна Стэфановіча — да 11 гадоў і Уладзіміра Лабковіча — да 9 гадоў. Дзмітрыю Салаўёву, яшчэ аднаму сябру «Вясны» і абвінавачанаму па гэтай справе, якога судзяць завочна, пагражае 10 гадоў пазбаўлення волі. Пракурор таксама запатрабаваў накласці штраф у памеры 185 000 беларускіх рублёў (прыблізна 68 000 еўра) на кожнага з абвінавачаных.

Ва ўмовах беззаконня ўлады разыгрываюць пародыю на правасуддзе супраць праваабаронцаў

«Пазіцыя пракуратуры па справе нашых сяброў і калегаў з’яўляецца ўвасабленнем усёдазволенасці беларускіх уладаў. Драконаўскія тэрміны турэмнага зняволення і штрафы нават па жахлівых стандартах глыбока скампраметаванай беларускай судовай сістэмы з’яўляюцца цяжкім выпрабаваннем для абвінавачаных і іх сем’яў», – кажа Павел Сапелка, выконваючы абавязкі члена праўлення «Вясны». – «Гэтыя ганебныя рэпрэсіўныя практыкі ў дачыненні да праваабаронцаў патрабуюць рашучых дзеянняў з боку ключавых міжнародных суб’ектаў».

Бяляцкі, Стэфановіч і Лабковіч былі адвольна затрыманыя 14 ліпеня 2021 года ў межах больш шырокіх рэпрэсій супраць беларускай грамадзянскай супольнасці пасля аспрэчваемых прэзідэнцкіх выбараў, якія прайшлі ў жніўні 2020 года. Першапачаткова яны былі затрыманыя і ўтрымліваліся пад вартай на працягу 14 месяцаў па ілжывых абвінавачваннях ва «ўхіленні ад выплаты падаткаў» (частка 2 артыкула 243 Крымінальнага кодэкса Беларусі), але цяпер яны паўстаюць перад судом па сфабрыкаваных абвінавачваннях у «кантрабандзе арганізаванай групай» (ч. 4 арт. 228 КК) і «фінансаванні групавых дзеянняў, якія груба парушаюць грамадскі парадак» (ч. 2 арт. 342 КК). Гэтыя новыя абвінавачванні былі выстаўленыя супраць іх толькі ў верасні 2022 года, што пакінула праваабаронцам і іх адвакатам мала часу для падрыхтоўкі новай стратэгіі абароны.

Чакаецца, што вясноўцы правядуць больш за 10 гадоў у турме ў якасці адплаты за законную праваабарончую дзейнасць

Бяляцкі, Стэфановіч і Лабковіч пераследуюцца ў адплату за правядзенне законнай праваабарончай дзейнасці. Пракуратура прызнала незаконнай такую дзейнасць, як: аказанне дапамогі адвольна затрыманым удзельнікам мірных пратэстаў, аплата паслуг адвакатаў, арганізацыя незалежнага маніторынгу выбараў і працяг дзейнасці «Вясны» пасля яе афіцыйнай ліквідацыі.

Судовы працэс над Бяляцкім, Стэфановічам і Лабковічам, а таксама папярэдні перыяд расследавання суправаджаліся шматлікімі парушэннямі правоў чалавека і стандартаў справядлівага судовага разбору: у зале суда трое палітзняволеных былі закутыя ў кайданкі і ўтрымліваліся ў клетцы; матэрыялы справы і слуханні вяліся на рускай мове, у той час як першай мовай вясноўцаў, на якой яны размаўляюць, з’яўляецца беларуская; праваабаронцам не было прадастаўлена дастаткова часу для азнаямлення з усімі матэрыяламі справы; у залу суда не былі дапушчаныя ні незалежныя СМІ, ні незалежныя назіральнікі.

Арганізацыі, якія падпісалі дакумент, яшчэ раз рашуча асуджаюць крымінальны пераслед Алеся Бяляцкага, Валянціна Стэфановіча і Уладзіміра Лабковіча і паўтараюць свой заклік да беларускіх уладаў вызваліць іх неадкладна і безумоўна, зняць з іх усе абвінавачванні і спыніць судовы пераслед усіх праваабаронцаў у краіне.

1. ACAT Suisse

2. Amnesty Inter­na­tion­al

3. ARTICLE 19

4. The Barys Zvozskau Belaru­sian Human Rights House

5. Cam­pax

6. Civ­il Rights Defend­ers

7. Euro­pean Plat­form for Demo­c­ra­t­ic Elec­tions (EPDE)

8. FIDH (Inter­na­tion­al Fed­er­a­tion for Human Rights), with­in the frame­work of the Obser­va­to­ry for the Pro­tec­tion of Human Rights Defend­ers

9. Free­dom House

10. Front Line Defend­ers

11. Helsin­ki Foun­da­tion for Human Rights

12. Human Rights House Foun­da­tion

13. Human Rights Watch

14. The Inter­na­tion­al Bar Association’s Human Rights Insti­tute (IBAHRI)

15. Libere­co — Part­ner­ship for Human Rights

16. Nether­lands Helsin­ki Com­mit­tee

17. Nor­we­gian Helsin­ki Com­mit­tee

18. Öst­grup­pen — Swedish ini­tia­tive for Democ­ra­cies and human rights

19. Right Liveli­hood

20. World Organ­i­sa­tion Against Tor­ture (OMCT), with­in the frame­work of the Obser­va­to­ry for the Pro­tec­tion of Human Rights Defend­ers

21. Peo­ple in Need