Наш журналіст у Лацінскай Амерыцы. Пошукі працы. Частка 2 (ФОТА)

У асноўным народ чытае два таблоіды – LaTe­ha і LaEx­tra. У апошнім таблоідзе цэнтравік – пра бяздомную мучачу, якая ў адным з паркаў Сан-Хасэ паказвае цыцкі за 100 калонаў (1800 беларускіх рублёў), за 200 – задзірае спадніцу.

Карацей, з таблойдамі ў мяне адносіны ня склаліся.

З больш-менш сур’ёзных грамадска-палітычных газет я налічыў з паўтузіна. Што яны зь сябе ўяўляюць? У плане дызайну лацінаамерыканская перыёдыка на галаву апярэджвае беларускую. Абгортка – салодкая. У плане зместу – пачынаюцца касякі. Глыбокай аналітыкі амаль няма, як і ў беларускіх СМІ. У пераважнай большасці рэй вядуць “інфармашкі”. Ну і шмат “трындзяжу” – аўтарскіх калонак, псеўдааналітыкі, якая пішацца левай нагой. Усё, натуральна, па-гішпанску.

Толькі ў газеце LaNa­cion, нібыта самай саліднай у Коста-Рыцы, я знаходжу аддзел журналісцкіх расследаванняў, які мне параіў адзін амерыканскі калега. Пішу ліст мясцовай загадчыцы аддзелу (калезе — некалі ж і я ачольваў гэту пасаду ў “Звяздзе”). У адказ – цішыня.

Як потым мне патлумачылі, мясцовыя кіраўнікі аддзелаў, рэдактары і іншыя журналісты старэйшага веку раўніва ставяцца да маладых.

“Выбіўшыся з г…а ў героі, высока задзіраюць дзюбы”, — прыкладна так выказаўся адзін малады калега.

З журналісцкім працаўладкаваннем у Коста-Рыцы апрыёры вялікія праблемы. 80% выпускнікоў мясцовых журфакаў не могуць знайсці працу па спецыяльнасці. За месца карэспандэнта ў газеце вам могуць перагрызці глотку. Хоць зарплата складае каля 1000 даляраў (па нашых мерках – каля 500 даляраў).

У нечым правініўся – вылятаеш.

За год у газеце могуць абнавіць палову кадраў. Але, паверце, з‑за ўсяго гэтага мясцовая журналістыка не выйграе.

За тры месяцы, што я ў Коста-Рыцы, прачытаў у мясцовай прэсе толькі адно (!) журналісцкае расследаванне. Праўда, моцнае.

Кожнаму карэспандэнту – ноўт, тэлевізар, дыктафон

Пры ўсіх праблемах мясцовай журналістыкі некаторыя стандарты прафесіі – гэта ружовы сон для беларускага карэспандэнта.

Я ўсё ж знайшоў месца, дзе мог час ад часу падтрымліваць сваю журнаісцкую форму: публікаваць фотаздымкі, відэазапісы…

Газета называецца CostaR­ic­a­Hoy («Коста-Рыка сёння»). Заснавалі яе ў 2011 годзе, але сёння, па словах журналістаў, сайт наведваюць каля 20 тысяч чалавек штодня (я ў гэтых лічбах не ўпэўнены). 

Фішка газеты – працаваць кругласуткава.

У некалькіх словах распавяду, як жывецца мясцовым калегам.

Кожнаму карэспандэнту выдаецца службовы ноўтбук. Выязджаючы на прэсавыя канфэрэнцыі – атрымліваеш IPad, каб дасылаць інфармацыю як мага больш аператыўна. Пры дапамозе IPad некаторыя калегі адначасова запісваюць гук, здымаюць фота-відэа, пішуць матэрыялы. У рэдакцыі кожны журналіст мае сучасны тэлефон з магчымасцю запісваць суразмоўцу. Потым гэтыя аўдыёзапісы выкладваюцца ў артыкул. Такім чынам, чытач можа быць упэўнены, што яго не падманваюць, і што інтэрв’ю не перабадзяжваюцца да непазнавальнасці.

Ля вашага працоўнага месца абавязкова ўсталяваны тэлевізар. Журналістаў развозяць на заданні двума аўтамабілямі. У рэдакцыі ёсць некалькі душаў, прыбіральняў, кухня, пакоі для адпачынку, для пасяджэнняў…

Журналісты абавязаны на піянерскі манер працаваць ва ўніформе з  лагатыпам газеты.

Цягам працоўнага дня карспандэнт атрымлівае заданне напісаць 4–5 матэрыялаў. Не перадраць (!) у канкурэнтаў, а стварыць самому — з тэлефанаваннямі, фота і г.д. Пішуць як ксераксы. Але працуюць як пчолкі канкрэтна ў гэтым выданні. Шмат дзе перадзіраюць прэс-рэлізы — дый годзе.

Важны нюанс! Перадрукоўваць матэрыялы з іншых сайтаў, як гэта робяць ў Беларусі самыя папулярныя сайты, забаронена.

Праўда, з‑за спешкі журналісты не заўжды маюць магчымасць пісаць глыбокія матэрыялы, і ў выніку атрымліваецца фаст-фуд.

Як бы там ні было, выкарыстоўваю любыя магчымасці камунікацыі з мясцовымі журналістамі. Вандрую, спазнаю мясцовы быт.

Выкладаю для вас некалькі фотак з маёй кастарыканскай серыі.  

Кастарыканскі плюралізм

Што такое свабода слова ў дэмакратычнай лацінаамерыканскай краіне? (Магчыма, зараз вы падумаеце, што я вальтануўся галавой).

Часта мы палярызуем свет. Вось – дыктатура, несвабода. Вось – дэмакратыя, гуляй душа.

Тут, у Коста-Рыцы, ашаламляльная дэмакратыя! Прэзідэнт – жанчына, паліцыя – ветлівая. А вось свабода слова сканчаецца там, дзе інфармацыя наступае на рэпутацыю карпарацыі, што падтрымлівае выданне. Неаднаразова журналісты скардзіліся мне, што менавіта па гэтай прычыне рэдактары не пускалі ў друк іх матэрыялы.

А што рабіць? Страціш працу — новую можаш не знайсці. Вось такія рэаліі дэмакратыі ў маленькай лацінаамэрыканскай краіне.

Таму для сябе ў чарговы раз раблю выснову. Справа не ў шыльдах кшталту “дэмакратыя”, “свабода”, “несвабода”, а ў павазе, узроўні і прынцыпах. 

Ці лёгка знайсці хоць якую працу за лацінаамерыканскім бугром?

Думаючы, на якую высокааплачваемую работу часова ўваткнуцца ў Коста-Рыцы, я выслаў рэзюмэ, можа, у дваццаць месцаў. Трэба сказаць, што пабыўшы тут, я добра насабачыўся ў ангельскай мове. Таму былі шанцы ўладкавацца ў так званыя кол-цэнтры. Гэта калі табе, скажам, тэлефануе амерыкос і кажа: “Слухай, не магу наладзіць такі і такі канал. Скажы, як гэта зрабіць”. Заробкі ў такіх кол-цэнтрах – ад 700 да 1600 баксаў. Але з маім беларускім акцэнтам працаўладкавацца ў кол-цэнтры было складана. А калі з’явіліся канкрэтныя прапановы, ужо я не хацеў на іх адгукацца, “перагарэў”. 

Калі мне да анямення хацелася знайсці хоць якую працу, на рэзюмэ ніхто не рэагаваў, і “дэпрэсіўная туга сціскала грудзі”J

Аднак у адзін з дзён нечакана патэлефанавалі з паўночнаамерыканскай кампаніі McK­in­sey: «Мы ацанілі ваша рэзюмэ, вы нам падыходзіце, прыязджайце на сумоўе».

У выніку ўзяць мяне на працу прапанавалі праз месяц, пакуль улаштуюцца пытанні з рэгістрацыяй. Заробак стартаваў ад 2000 даляраў. Плюс стажыроўкі ў ЗША і г.д. У чым заключалася праца? Напрыклад, нейкая фірма гандлюе каўбасой, і бізнэс пачынае накрывацца. Тады няшчасныя камерсанты звяртаюцца да аналітыкаў кшталту McK­in­sey, і тыя, даючы парады, выпраўляюць становішча.

Аднак калі прыйшла пара даваць згоду на працу ў кампаніі, мяне пачало ламаць. Я зразумеў, што даваць парады прадаўцам хот-догаў (хоць і за немалыя грошы ) – гэта не тое, для чаго я нарадзіўся на белы свет.

А яшчэ прыкладна ў той жа час, калі мяне запрашалі ў McK­in­sey, сасніў сон, што стаю я і бачу шмат беларускай гразі, і мне хоча ў ёй купацца…

Часам трэба памятаць, хто ты. Калі ты – журналіст, і табе дадзена, скажам, уплываць на законы, дапамагаць людзям, то ты не павінен гандляваць роварамі. Хай сабе і за 10 тысяч даляраў заробку. Усё адно жыццё расставіць усё на свае месцы.

Вось пайшоў бы я ў які-небудзь кол-цэнтр, як піць даць хто-небудзь уваткнуў бы мачэтэ ў пуза ці выбіў бы зубы, каб амерыканскі акцэнт пераўтварыўся ў кітайскі…

P.S. Магчыма, гэта была самая сумная частка майго лацінаамерыканскага жыцця. Але не ўсё было моташна, сябры. Скончыўшы пошукі працы, адмовіўшыся ад прапановаў, я адчуў сябе чалавекам свабодным.

Што рабіць далей? Ды дадому вяртацца і думаць, як перацягнуць за сабой дзяўчыну.

Якраз у Беларусі пачынаецца перадвясенняя пара. Але раз ужо я ў Коста-Рыцы, хачу добра тут адпачыць, “пагудзець”. Мясцовыя пяцізоркавыя гатэлі – адныя з самых топавых у свеце. Ціхі акіян, Карыбскае мора, карыда, воблачныя лясы… Але нумар у суткі – ад 150 даляраў.

Я знайшоў журналісцкі спосаб, як адпачываць з мажорным размахам за бясплатна.

У наступным допісе падзялюся з вамі інструкцыямі і выкладу фотаздымкі сваіх геройстваў…

Прыгоды беларускага журналіста ў Лацінскай Амерыцы. Частка 1. (ФОТА, ВІДЭА)