«Калі не спыніцца, прышыем яму артыкул за абразу прэзідэнта». Аляксандр Класкоўскі — пра журналістыку, разводы і чатырох дзяцей з рознымі лёсамі

Дзеці Аляксандра некалькі разоў аказваліся ў цэнтры ўвагі СМІ. Сын — пасля затрымання на Плошчы-2010, дачка — пасля замаху на мужа і шведскай турмы.

У інтэрв’ю Аляксандр расказаў пра заробкі ў галоўнай камсамольскай газеце, сакрэт поспеху БелаПАНа, адносіны з дзецьмі і фізкультуру, якой займаецца штодня.

«Наша Ніва»: Калі дамаўляліся на інтэрв’ю, вы прапаноўвалі завочна пагутарыць. Перайшлі ў рэжым самаізаляцыі?

Аляксандр Класкоўскі: Ва ўсякім разе я цяпер праяўляю разумную асцярожнасць. Журналісцкая праца такая, што ўвогуле немагчыма пазбегнуць кантактаў, але ж я не юнак, па-першае, так бы мовіць, група рызыкі. І па-другое, я па жыцці чалавек дастаткова абачлівы. Хаця ў пэўных сітуацыях магу рызыкаваць.

«НН»: Чаму вы калісьці прыйшлі ў журналістыку? Па славу і грошы?

АК: Гісторыя такая была. У школе я любіў літаратуру, добра пісаў сачыненні, хвалілі настаўнікі. Але хацелася нейкай большай аўдыторыі, і я пачаў у 9 класе пісаць гумарэскі ў раённую газету «Шлях камунізму». Я з Мінскага раёна, Купалаўскія мясціны там недалёка. Маляўнічыя краявіды, пагоркі — часта трактарысты п’яныя куляліся. Калі падрос, ганарыўся, што зямляк Купалы — гэта таксама падштурхоўвала да нейкай творчасці.

Я рабіў накіды з вясковага жыцця, анекдатычныя выпадкі. І гэта дазваляла пазбегнуць рэчаў у духу камуністычнай прапаганды. Не тое, што я быў дысідэнтам, але хацелася нешта такое пісаць нестандартнае, не пра перадавых даярак.

Атэстат у мяне быў выдатны, я ішоў на залаты медаль. Але калі здаваў экзамены, мяне зрэзалі па двух прадметах — сачыненні і матэматыцы. Прычым прыдраліся якім чынам: да сачынення — што мала цытат класікаў (я сапраўды Леаніда Ільіча не цытаваў), а да матэматыцы — што рашыў задачу не ў 5, а ў 6 дзеянняў. Потым мне людзі дасведчаныя сказалі: ведаеш, на раён усяго два медалі выдзяляюць, а паколькі ў цябе лапы няма ў райана, цябе проста выкрэслілі.

Зрэшты гэта не зашкодзіла мне добра здаць экзамены, і я такім чынам паступіў на факультэт журналістыкі. 

З трэцяга курса я пачаў працаваць у газеце «Знамя юности». А тады гэта была адносна ліберальная па савецкіх мерках газета, таму што моладзевым выданням дазвалялі болей, чым партыйным.

«НН»: А вы былі вядучым на БТ ці не?

АК: Нейкі час, не ў штаце. Гэта было, калі Шушкевіч стаў спікерам Вярхоўнага Савета, 1991 год, і ён як чалавек прагрэсіўны даў згоду на жывы эфір. Гэта было зусім новае для беларускага тэлебачання. Хтосьці параіў мяне — я згадзіўся. Гэта была серыя, два ці тры гады мы раз на месяц-два выходзілі з Шушкевічам у жывы эфір, і гэта быў такі выклік, бо і час быў непрадказальны, і мы не рыхтаваліся. Стаялі ў студыі тэлефоны, мне цыдулкі падносілі па ходу эфіру, і я зачытваў пытанні.

Потым Шушкевіч злаваўся іншым разам на мяне. Напрыклад, людзі задавалі пытанне, ці сапраўды заўтра хлеб падаражэе. Шушкевіч адказваў у духу «наўрад ці», а аказвалася, што сапраўды даражэў, і ён тады злаваўся, што падставіў яго.

«НН»: Ці вялікія ганарары ў вас былі? Усё ж такі дзяржаўнае тэлебачанне.

АК: Наколькі я памятаю, ніякіх увогуле ганарараў мне не плацілі. Усё рабілася на энтузіязме. Тады былі такія часы, пра гэта неяк не думалася. Разумееце, сама журналістыка перабудовачная і першых адносна дэмакратычных часоў маладой Беларусі была шмат у чым рамантычная, патэтычная, узнёслая. Цяпер я добра бачу і хібы той журналістыкі, але на той момант яна такая была патрэбна.

Тады трэба было ламаць стэрэатыпы савецкія ў масавай свядомасці. Іншым разам, калі я быў галоўным рэдактарам «Знамени юности», узнікала праблема, бо не было нармальных заметак ці рэпартажаў — усе пісалі свае калонкі. Гэта быў перыяд канання савецкай эпохі, 1988–1991 гады.

Дэ-факта газета была выданнем ЦК камсамола Беларусі, але мы пакрысе зрабілі антыкамуністычнае выданне. За што ў рэшце рэшт я і паплаціўся, бо вясной 1991 года камсамол мяне пасля чарговага з’езду не зацвердзіў на пасадзе галоўнага рэдактара.

Знайшлі матывацыю, што, маўляў, газета стала стратнай. А чаму яна стала стратнай? Адбылася паўлаўская рэформа, прыблізна ўтрая цэны ўзляцелі. А мы, калі аб’яўлялі падпіску, гэтага ж не ведалі. Натуральна, газета сапраўды аказалася ў мінусе, бо мы за капейкі дазволілі людзям падпісацца, а сабекошт рэзка вырас.

А другім закідам у мой бок было тое, што я адышоў ад камуністычных ідэалаў. Тады адным з сакратароў камсамола быў Аляксандр Фядута. Ён адзін з тых, хто мяне ганіў і казаў, што я здраднік.

«НН»: Слухайце, а галоўны рэдактар галоўнай камсамольскай газеты добры заробак меў? Службовую кватэру, лецішча?

АК: Не было ў мяне лецішча, кватэру я атрымаў раней яшчэ. А што тычыцца заробку, ён вельмі дэвальваваўся тады. Здаецца, ён складаў 240 рублёў на савецкія грошы. У часы перабудовы гэта быў сярэдні такі заробак. Бутэлька гарэлка тады рублёў 7–8 каштавала. Цяпер, дарэчы, калі пераводзіць на тыя грошы, гарэлка значна таннейшая.

«Ва усім свеце бульварныя выданні ідуць наперадзе якасных»

«НН»: Як вы апынуліся ў БелаПАНе?

АК: У свой час, калі я рэдагаваў «Знамя юности», да мяне прыйшоў студэнт факультэта журналістыкі Алесь Ліпай. Я заўважыў, што хлопец таленавіты, узяў у штат, а праз нейкі час прызначыў загадчыкам аддзела навін, бо быў добры рэпарцёр, вельмі пісьменны чалавек. Увосень 1991 года, якраз калі канаў Савецкі Саюз, ён скарыстаўся момантам, зарэгістраваў агенцтва БелаПАН. Думаю, пашчасціла, у гэтым бедламе было прасцей аформіць дакументы, цяпер бы проста не зарэгістравалі.

Праз нейкі час Алесь Ліпай прапанаваў перайсці мне ў БелаПАН. Ужо болей за 20 гадоў там працую. Неўзабаве пасля майго пераходу з’явілася ідэя ў Алеся стварыць паўнавартасную інтэрнэт-газету. Тады гэта была яшчэ новая справа, хіба што «Хартыя» была раскручаным сайтам. Гэта быў амбіцыйны праект. Многія тады смяяліся з мяне: куды ты лезеш, гэта ж такая забава для вузкага кола дзівакоў, хто вас будзе чытаць? Але мы ўзяліся і раскруцілі праект.

«НН»: У сярэдзіне нулявых Naviny.by былі даволі ўплывовым СМІ. У чым быў сакрэт?

АК: Я думаю, што сакрэт просты: любую справу павінны рабіць профі. Першы калектыў — гэты былі таленавітыя газетчыкі, акія адаптаваліся, ламалі сябе нечым. Мы гэтыя фішкі анлайн засвойвалі па ходу працы. Напэўна, першы ў беларускай журналістыцы анлайн-рэпартаж быў пра тое, як у аэрапорце затрымалі Барыса Нямцова.

Мы ад пачатку такую канцэпцыю ўзялі, каб у нас была трыяда: аператыўная інфармацыя, узважаная аналітыка сёння на сёння і палітра меркаванняў. 

«НН»: Ці паступалі прапановы заплаціць, каб БелаПАН штосьці напісаў або зняў матэрыял з сайта?

АК: Я пра такія выпадкі не ведаю. Асабіста пра сябе магу сказаць, што іх дакладна не было. Канечне, у кожным калектыве розныя людзі працуюць, але БелаПАН — гэта такая каманда, якая трымаецца, калі гучна казаць, высокіх этычных прынцыпаў.

Ціск з боку ўладаў быў. Да мяне даходзіла ўскоснымі шляхамі, што тэлефанавалі з вельмі высокіх кабінетаў і казалі, што калі Класкоўскі не спыніцца, то мы яму прышыем артыкул за абразу прэзідэнта ці што-небудзь іншае. Гэта было напачатку 2000‑х. Цяпер усё ж такі, за рэдкім выключэннем, стараюцца так наўпрост не ціснуць на журналістаў. А тады ж былі і крымінальныя справы, і сядзелі ў турмах.

Да гонару Алеся Ліпая, ён усіх прыкрываў, браў большасць на сябе. І нават у расказах амаль што не дзяліўся. Было толькі па нейкіх ускосных сімптомах зразумела, што на яго моцна ціснуць, таму што ён бываў змрочны пасля некаторых званкоў з інстанцый.

Іншым разам дзяржаўныя прапангандысты любяць казаць: маўляў, намі ўлада кіруе, але ж і ў вас гаспадары, якія вам кажуць, што пісаць. Ніколі такіх указанняў не было: у мяне поўны карт-бланш. Таму вартыя жалю тыя прапагандысты, якія хочуць на адну роўніцу паставіць прэсу дзяржаўную і недзяржаўную.

«НН»: Чаму сёння Naviny.by страцілі тыя першыя пазіцыі?

АК: Ведаеце, я не так моцна сачу за статыстыкай параўнальнай. Я не ўпэўнены, што Naviny.by так ужо адсталі. Tut.by — гэта монстр, ён заўжды быў наперадзе, Onlin­er таксама мае сваю спецыфіку. У нас няма сваёй пошты і іншых сервісаў, няма гэтага анлайнавага гандлю, таму тут мы не можам цягацца. 

Мы наўмысна не скочваемся ў нейкі камерцыйны складнік. У нас канцэпцыя якаснага выдання. Ва усім свеце бульварныя выданні ідуць наперадзе якасных, таму гэта свядомы выбар, і я цалкам за гэта.

Я бачу, што прайшла тая эпоха нейкай эйфарыі, калі крычалі, што блогеры затыкаюць за пояс прафесійных журналістаў, што сацыяльныя сеткі прыходзяць на месца медыя. Цяпер я думаю, болей разумная і прасунутая частка публікі бачыць: ёсць і абвастраецца ў форс-мажорных сітуацыях патрэба ў прафесійнай журналістыцы, якая дае дакладную вывераную інфармацыю, без фэйкаў, дае аналітыку, дае палітру меркаванняў.

«НН»: Але пры гэтым ёсць і Нехта, у якога сумарна ў Тэлеграме 400+ тысяч падпісантаў.

АК: Кожны робіць сваю справу. Што тычыцца тэлеграм-каналаў, таксама ў мяне адчуванне, што ўжо праходзіць пік захаплення. Таму што гэта за рэдкім выключэннем дастаткова сумнеўныя крыніцы. Гэтая ананімнасць у пэўнай ступені разбэшчвае.

«НН»: Вы самі чытаеце тэлеграм-каналы?

АК: Асобныя. Я ў свой час падсеў на тэлеграм-каналы, але потым убачыў, што гэта з’ядае процьму часу і эфект невялікі, бо ў многіх выпадках няма магчымасці верыфікаваць інфу.

Напрыклад, з задавальненнем чытаю Шрайбмана, майго вучня — гэта разумны аналітык. Лічу, што журналіст павінен не залежаць не ад улады, не ад апазіцыі. Ён павінен адлюстроўваць сітуацыю так, як яна ёсць, нават калі гэта пярэчыць нейкім апазіцыйным стэрэатыпам.

«НН»: Што думаеце пра справу Сяргея Сацука?

АК: Раней у нейкіх пытаннях я з Сацуком не быў згодны, напрыклад, калі ён выказваў сваю пазіцыю пасля тэракта ў метро. Але ў гэтай сітуацыі я бачу, што нехта з ім вырашыў звесці рахункі. Усё гэта сфабрыкавана, думаю, шыта белымі ніткамі. Відавочна, што ён перайшоў дарогу нейкім людзям, бо ён капаў рэчы, якія закраналі ценявыя інтарэсы шэрагу высокіх персон. А цяпер такая сітуацыя: каранавірус, нервуецца афіцыйны лідар, даў указанне спецслужбам, каб разабраліся з гэтымі сайтамі і каналамі. З Сацуком нібыта трошкі з іншай оперы, але, думаю, хтосьці вырашыў, што якраз зручны момант, што пад маркай таго, што мы змагаемся з генератарамі фэйкаў, можна замесці і адпомсціць гэтаму чалавеку.

Думаю, што ў такіх сітуацыях нейкія другарадныя прэтэнзіі да ранейшых публікацый павінны адыходзіць на другі план, а на першы журналісцкая салідарнасць мусіць выходзіць. Турмы не для журналістаў. Журналісты таксама жывыя людзі, могуць памыляцца.

«НН»: Сённяшняя праслойка інтэлектуалаў — гэта хто? Бізнэс, журналісты, культурныя дзеячы?

АК: Думаю, і тыя, і другія, і трэція. Такая праслойка ёсць, пачынаючы ад Святланы Алексіевіч. Мяне абураюць заўсёдныя наскокі на яе. Я яе паважаю як чалавека незалежнага. Я сам стараюся ў жыцці такой лініі трымацца, іншым разам, можа, займаць і непапулярную пазіцыю. Я не люблю статкавасці ўвогуле. Для мяне ўзор у пэўнай ступені — Алексіевіч.

Уладзімір Арлоў — яшчэ адзін прадстаўнік беларускай эліты, якога я вельмі паважаю. Таленавіты пісьменнік-нацыяналіст.

Мяркую, што хоць у Беларусі такая цяжкая гісторыя, знішчалі інтэлектуальную эліту — і апалячвалі, і русіфікавалі, і проста расстрэльвалі ў Курапатах, — усё адно ў нас шмат разумных, дасведчаных людзей. І між іншым тое, што беларуская мова ўсё ж жыве і стала мовай эліты, гэта подзвіг якраз кагорты беларускіх інтэлектуалаў — і старой генерацыі, і маладзейшай.

«Чаму шлюбы распаліся? Большую частку віны мушу браць на сябе»

«НН»: Вы адзіночка ці сямейны чалавек?

АК: Цяпер я не сямейны чалавек. Хоць двойчы быў жанаты, але не склалася. Калі коратка, не сышліся характарамі і першы, і другі раз. Хаця для мяне гэты быў вялікі досвед жыццёвы, у мяне чацвёра дзяцей.

Чаму шлюбы распаліся? Шэраг прычын. Не хачу казаць, што мне трапляліся нейкія не тыя жанчыны. Я думаю, што мушу большую частку віны за гэтыя разрывы на сябе браць, бо я быў працаголікам. Працаваў на знос, сябе не шкадаваў, выходзіў і ў суботу, і ў нядзелю, калі трэба было, і на сям’ю проста мала часу заставалася. Плюс пасля працы расслабіцца любіў у кампаніі за півам з сябрамі.

Не тое, што я зусім дзецьмі не займаўся, але цяпер разумею, што я значна меней часу аддаваў сям’і, чым варта было б. Быў увогуле занадта гарачы, нявытрыманы ў нейкіх сітуацыях.

«НН»: У якіх адносінах змаглі застацца з жонкамі?

АК: Я кантактую і з першай былой жонкай, і з другой. З другой тым больш, таму што даводзіцца ўзгадняць наконт Цімоха нашыя планы. Цімох — мой малодшы сын, яму 17 гадоў.

«НН»: Вы шмат часу праводзіце з ім?

АК: Так, я стараюся. Я ўлічыў памылкі маладосці, бо мае старэйшыя дзеці выраслі так, што я вокам не паспеў міргнуць. З Цімохам мы сябры не разлі вада. Як толькі вольны час — дамаўляемся пакатацца на роварах. Нават калі я сабе выбіраў кватэру пасля разводу, спецыяльна падабраў варыянт побач, кіламетр прыблізна ад былой маёй кватэры, каб Цімох да мяне могу хутка прыбягаць. Па-ранейшаму, хоць ён і дарослы, любім завальвацца на канапе, і ён мне ўслых чытае па-беларуску некаторыя рэчы. Кніжку Арлова «Вялікае княства Літоўскае» так прычыталі ўдваіх.

Гэта мая бацькоўская місія, я кампенсую, калі хочаце, тое, што не дадаў старэйшым дзецям. 

Плюс фізкультура — гэта выдатная рэч. Цімох як быў меншым, я яго жартоўна называў Віня-Пых, таму што ён таўставаты быў, казаў: Цімох, мы з цябе атлета зробім за некалькі гадоў. І сапраўды — ён цяпер шыракаплечы, лёгка прабягае дзясятачку.

Мы з ім на ровары па 30–40 км праязджаем. Напрыклад, з Мінска махнуць у Раўбічы — гэта для нас нармальна.

«НН»: У Цімоха аўтызм. Ці не было гэта адной з прычын, чаму расталіся з яго маці? Вас пужала гэта?

АК: Не. Я ў гэтым плане перад былой жонкай здымаю капялюш. Гэта яе подзвіг найперш. Натуральна, напачатку гэта была драма, калі мы даведаліся пра яго аўтызм. Ірына ахвяравала сваёй кар’ерай, таму што яна найперш занялася сынам. Але не на гэтай глебе ў нас былі разыходжанні. Наадварот, тут мы былі і цяпер застаёмся салідарныя. Я адчуваю, што патрэбны сыну. Пакуль я жывы, я мушу дапамагаць Цімоху, быць для яго апорай. 

Ён цяпер вучыцца у каледжы электронікі. Аўтыстам цяжка барменам ці касірам працаваць, бо гэта ўвесь час камунікацыя. Ім патрэбна нейкая праца прадметная, таму такі выбар каледжа. Нам прапаноўвалі надомнае навучанне, але мы вырашылі, што гэта азначае закрыць чалавека ў герметычным асяродку на ўсё жыццё. Было цяжка, але апраўдана. Цяпер сын у большай ступені разняволены, чым некалькі гадоў таму. І тое, што ён фізічна развіты, таксама надае яму ўпэўненасці.

А для мяне фізкультура — дадатковы спосаб трымацца ў тонусе. На мяжы 40 гадоў зразумеў, што трэба з курывам завязваць і з алкаголем таксама, бо ў пэўнай ступені гэта стала замінаць, і маёй прафесійнай дзейнасці ў тым ліку. Тым болей, пачаліся праблемы са здароўем, некалькі аперацый мне рабілі. Калі я ляжаў ў шпіталі, якраз было зручна паставіць крыж на шкодных звычках.

Больш за 20 гадоў вяду ўзорны лады жыцця і стараюся амаль што кожны дзень ці на ровары праехацца, ці выйсці хаця б на школьны стадыён пазаймацца. 12 разоў, напрыклад, я спакойна падцягваюся рознымі хватамі.

«НН»: Так атрымалася, што іншыя вашы дзеці часта траплялі ў СМІ. Сын Аляксандр, былы міліцыянер, аказаўся ў цэнтр увагі пасля Плошчы. Чаму ён калісьці пайшоў у органы?

АК: Там было ўсё празаічна. Саша, гэтаксама як і я, рана ажаніўся: прыйшоў з войска, неўзабаве ўзяў шлюб і перад ім стала пытанне, як зарабляць. Ён не давучыўся, дарэчы, на журфаку, пайшоў працаваць. Міліцыя — бо калі ты адслужыў у войску, там з рукамі адрывалі такія кадры.

Але ён пайшоў не ў нейкія рэпрэсіўныя структуры, ён быў даішнікам. Ён быў белай варонай у міліцыі. Ён мне потым распавядаў, што прыносіў, напрыклад, «Народную волю» і паказваў іншым міліцыянтам. Не думаю, што ў вачах начальства гэта яму дадавала плюсаў. 

Быў такі эпізод, але праз нейкі час Саша зразумеў, што гэта не яго.

«НН»: Што вы адчулі, калі пабачылі сюжэт пра сына на АНТ?

АК: Калі ён расказваў, што нібыта шкадаваў, што пайшоў на Плошчу, я зразумеў, што яго ўзялі моцна ў абарот. Быў проста шантаж. Ну ўявіце, калі чалавеку кажуць: а раптам у цябе ў кватэры знойдуць зброю, і ты сядзеш на 15 гадоў? І некаторыя іншыя былі рэчы, калі яму проста дзеля інтарэсаў сям’і трэба было выбіраць.

Але ў цэлым я мяркую, што ён мужна паводзіў сябе ў гэтай сітуацыі. Хоць яму, так бы мовіць, не было каго здаваць. Ён ніякім не быў актывістам, прыйшоў на Плошчу проста з меркаваннем, што выйдзе шмат людзей, можна будзе змяніць рэжым. Я яму потым казаў, што гэта ўсё было наіўным парывам. Але ён быў дарослы чалавек, я не мог яму ўказваць.

«НН»: А чым ён зараз займаецца?

АК: У яго ёсць праца, але я не хачу засвечваць. Ён доўгі час не мог знайсці працу менавіта пасля таго, як выйшаў з турмы, таму што перашкаджаў «воўчы білет». «А, Класкоўскі, дзякуй, у нас вакансій ужо няма», — прыблізна так было. Працуе цяпер у прыватнай сферы.

«НН»: Старэйшыя дзеці з вамі кантактуюць?

АК: Так. З Сашам мы ў Польшчу зганялі — у сакавіку, яшчэ да закрыцця межаў. Трое сутак былі ў дарозе, добрая нагода пагаварыць пра жыццё. Я яшчэ, хоць ужо сыну за 40, стараюся яго трошкі выхоўваць і накіроўваць, таму што ён хлопец імпульсіўны і іншым разам не заўжды ўзважаныя робіць учынкі. З ім мы кантактуем найчасцей у мэсенджарах, бо абодва занятыя. У яго трое дзяцей.

Яшчэ адзін мой сын Тарас, яму 26 гадоў, жыве ў Стакгольме, працуе праграмістам. Ён у школе быў выдатнікам па матэматыцы. Студэнтам пачаў працаваць у «Яндэксе», але потым аддаў перавагу Google.

«НН»: Ваша дачка Вольга па-ранейшаму ў Швецыі ці вярнулася ў Беларусь?

АК: Яна цяпер у Беларусі, вярнулася са Швецыі болей за два гады таму, жыве ў Мінску. Яна працавала касірам у некаторых крамах. Няўдзячная праца, скардзілася, што вечна вылічвалі грошы за нейкі сапсаваны кефір. Плюс Вольга добра ведае шведскую, займаецца часам перакладамі.

«НН»: Як ваша сям’я перажыла гэту гісторыю, якая з Вольгай здарылася ў Швецыі [яна была асуджаная за замах на забойства мужа — «НН»]?

АК: Мы з Вольгай увесь час перапісваліся, калі яна была там у турме, у мяне вялікая тэчка лістоў. Усе мы яе стараліся падтрымліваць. Яе маці вывезла са Швецыі дачку Міраславу, гэта таксама было няпроста. Надзвычайная сітуацыя, таму тут ужо не да нейкіх узаемных крыўдаў, стараліся дапамагчы.

«НН»: Яна з вамі дзялілася сваімі перажываннямі? Што здарылася крытычнага, што падштурхнула яе да замаху?

АК: Так, у нас былі на гэту тэму гутаркі, але там шмат інтымнага, і, натуральна, я не хацеў бы нейкія падрабязнасці афішаваць. Яна мне давярае і дзеліцца асабістымі рэчамі. І з ёй мне таксама даводзіцца весці нейкую, так бы мовіць, працу над памылкамі. Шмат яна нахамутала ў жыцці, і сама яна гэта прызнае.

«Калі вышэй за галаву закідаю нагу — значыць яшчэ ёсць порах»

«НН»: Вы амаль заўсёды ў касцюме. Чаму?

АК: У пэўнай ступені гэта такая звычка з савецкіх часоў, калі я быў рэдактарам фармальна камсамольскай газеты і дрэс-код быў такі. І потым, ведаеце, гэта ўвайшло ў звычку. Хоць я мяняю дрэс-коды ў залежнасці ад сітуацыі. Не тое, што надта сачу за модай, але стараюся не моцна па-пенсіянерску выглядаць. Гэта неяк дысцыплінуе — калі ты строга апрануты, з гальштукам, ты ўнутрана падцягнуты, стараешся адпавядаць іміджу.

«НН»: Шмат касцюмаў у вашым гардэробе?

АК: Не толькі касцюмы. Маю з дзясятак гальштукаў, некалькі пінжакоў, штаны больш сучасныя, звужаныя… Мне не падабаецца неахайнасць у людзях. Я пераконваюся, што ёсць сувязь: калі чалавек не мые валасы, калі ў яго брудны каўнер, такі чалавек можа быць неахайны ўнутрана. Ён можа цябе і падставіць.

З гадамі для мяне першаступеннай якасцю ў чалавеку стала надзейнасць — не розум, не прыгажосць, не вытанчанасць фармулёвак.

«НН»: Вы згадвалі пра фізкультуру. Адкуль у вас добрая расцяжка?

АК: Я ніколі прафесійна спортам не займаўся, магчыма, я няправільна ўсе практыкаванні раблю. Я самавук, выпрацаваў нейкі комплекс для сябе, тое, што мне найболей пасуе і дае задавальненне. І амаль што кожны дзець раблю гэтую расцяжачку і яшчэ некалькі падобных практыкаванняў. Гэта мне падабаецца, і гэта для мяне крытэр, калі вышэй за галаву закідаю нагу — значыць яшчэ не зусім стары пень, трошкі ёсць порах (усміхаецца).

«НН»: Акрамя спорту, чым яшчэ любіце ў вольны час займацца?

АК: Пасля таго, як у дзяцінстве збіраў запалкавыя наклейкі, ніякіх хобі няма. Па-першае, часу мала вольнага, па-другое, можа, хобі — гэта якраз фізкультура. Сядаеш на той ровар — 10 хвілін, і ты ўжо ў іншым свеце, з мегаполіса ў нейкі першабытны лес трапляеш. Гэта добры спосаб адключыцца, вельмі прачышчае мазгі.

P.S.

Аднойчы на журналісцкае заданне Класкоўскага падвозіў на сваёй «Ніве» Лукашэнка, тады яшчэ дэпутат Вярхоўнага Савета. Было гэта ў 1991 годзе.

«Ён прыйшоў у рэдакцыю «Народнай газеты» да Іосіфа Сярэдзіча: вось я, маўляў, праводжу сустрэчу ў палацы культуры, трэба, каб напісалі некалькі радкоў. Сярэдзіч пачаў адмахвацца: няма каго паслаць, няма машыны. І Лукашэнка кажа: я магу і на сваёй завезці журналіста. А я якраз падвярнуўся пад руку [Класкоўскі тады працаваў намеснікам галоўнага рэдактара. — «НН»].

Памятаю, як цяпер, прагучала прыблізна такая фраза Лукашэнкі: сядай, Саша, машына цесная, калгасная, але затое давязу з ветрыкам.

Самае пікантнае, што на той сустрэчы яны выступалі на пару з Зянонам Пазняком, бо гэта было неўзабаве пасля паразы жнівеньскага путчу. Лукашэнка кан’юнктуру добра адчуваў і тады трымаўся такой рыторыкі, што партыя прагніла і ўсё такое. Дзіўным чынам ён самкнуўся з бэнээфаўцамі, Зянонам Пазняком, пару месяцаў у іх былі амаль што ідылічныя адносіны, але ненадоўга, натуральна».