Медыя патрэбны “дэменцыя” і “канструктывізм”?

Першапачаткова хакатонамі называлі форумы, якія аб’ядноўвалі спецыялістаў з розных галін распрацоўкі праграмнага забеспячэння. Паступова свята праграмавання, калі за кароткі тэрмін не звязаныя паміж сабою спецыялісты разам стваралі новы прадукт, прывабіла людзей далёкіх ад IT-сферы. У тым ліку і журналістаў.

Першы беларускі медыяхакатон Ide­aL­ab стаў агульным праектам Мінскага міжнароднага адукацыйнага цэнтра імя Йаханаса Раў, Deutsche Welle Acad­e­mie і Цэнтра дадатковай адукацыі дарослых “Студыя карысных кампетэнцый”. Беларускія журналісты і прадстаўнікі НДА ўпершыню паспрабавалі новы фармат супрацы. Прадстаўнікі медыя змаглі пазнаёміцца з трынаццаццю сацыяльнымі, культурніцкімі і экалагічнымі праектамі, якія пакуль не занялі заслужанае месца на старонках СМІ. Назіралі за працэсам, дзяліліся вопытам і парадамі медыяэксперты з Беларусі і Украіны: рэдактар партала citydog.by Сяргей Сахараў, журналіст і прадзюсер Арцём Галусцян, арт-дырэктар і фатограф праекта Go to Belarus Кася Сырамалот, спецыяліст у галіне візуалізацыі дадзеных Вадзім Шмыгаў, кіраўнік праекта platfor.ma Марыя Франашчук, выкладчык і журналіст Міхаіл Кальцоў, журналіст і блогер Андрэй Газін, рэдактар 34mag.net Антон Кашлікаў.

Спрошчана можна сказаць, што падчас медыяхакатону пад пільным вокам экспертаў журналісты дапамагалі актывістам стварыць медыяплан для кожнага з праектаў. Як высветлілася, без увагі СМІ, а значыць і грамадства, застаюцца дзясяткі ўнікальных тэм і ідэй. Цікава, што большую актыўнасць праявілі прадстаўнікі рэгіянальных СМІ.

“З пункту гледзішча медыя, кожны з гэтых праектаў — магчымасць распавесці ўнікальную гісторыю, — разважае адна з арганізатараў медыяхакатону Ide­aL­ab Яніна Мельнікава. — Калі не чалавека, на якога накіравана дзейнасць НДА (напрыклад, прадстаўлены праект прысвечаны праблемам транспланталогіі), то гісторыя валанцёраў, актывістаў, прадстаўнікоў НДА, якія займаюцца такімі важнымі справамі”.

Да ўдзелу ў медыяхакатоне былі дапушчаны не ўсе НДА-праекты, якія падавалі заяўкі. Адныя не здолелі аформіць прэзентацыю, іншыя не змаглі паўдзельнічаць у стварэнні медыяплану.

“Мы вельмі доўга адбіралі праекты, давалі час на падрыхтоўку прэзентацый і ўсё роўна выявілася, што з гэтым ёсць праблемы,— зазначыла Мельнікава. — У многіх НДА няма выпрацаванай камунікатыўнай стратэгіі супрацы з медыя. Яны хочуць адразу і шмат і вельмі часта ёсць праблемы з вызначэннем мэтавай аўдыторыі, мовы, на якой можна размаўляць з аўдыторыяй і адпаведна з выбарам медыя. Умоўна кажучы, усе жадаюць патрапіць на tut.by, але пры гэтым не разумеюць ні чаму, ні навошта”.

Нягледзечы на тое, што першы медыяхакатон Ide­aL­ab вызначыў толькі трох пераможцаў (прычым эксперты вырашылі адзначыць два першых і адно другое месца), для беларускіх медыя адкрыўся сапраўдны клёндайк тэм. Варта адзначыць, што журы ацэньвала не вартасць праектаў, а тое, як каманды адгукнуліся на выклікі медыяхакатону. Кожны з ніжэйзгаданых праектаў адкрыты для супрацоўніцтва, іх куратары будуць радыя прапановам са СМІ.

Першыя месцы

Брэсцкі канструктывізм

Каманда маладзёнаў-аднадумцаў прасоўвае ідэю захавання і папулярызацыі будынкаў, якія былі ўзведзены ў Брэсце у стылі канструктывізму ў 1930-ыя гады. На медыяхакатон каманда прыехала з гатовым праектам, які ўжо ажыццяўляецца. Пры гэтым, маладыя людзі вельмі жыва адгукаліся на прапановы ментараў і заўвагі журналістаў, таму, напрыклад, знешні выгляд сайта каманда перарабіла ўсяго за адну ноч перад выступам.

У планах берасцейцаў наладзіць рэгулярныя экскурсіі, стварыць аўдыёгід, інтэрактыўную мапу, каб пра брэсцкія будынкі ў стылі канструктывізму даведалася як мага больш людзей.

Праблемы ўзроставай дэменцыі

Яскравым і запамінальным стаў праект, які заклікае скіраваць увагу на праблемы людзей з узроставай дэменцыяй і хваробай Альцгеймера. Каманда распрацавала дэталёвы план узаемадзеяння з грамадствам і СМІ, у тым ліку прапанавала некалькі нетыповых крокаў. Напрыклад, знаёміць людзей з дэменцыяй праз гульні з тэлеграм-ботам: карыстальнік мусіць вырашыць, як дапамагчы ўмоўнаму персанажу патрапіць дахаты, хоць апошні і праяўляе ўсе прыкметы страты розуму. Яшчэ адна прапанова каманды — у сусветны Дзень барацьбы з хваробай Альцгеймера змясціць на сайтах СМІ тэксты з загалоўкамі, у якіх прапушчаны словы. Такім чынам, чытачам патлумачаць, як часам простыя рэчы могуць быць незразумелымі і недасяжнымі людзям з Альцгеймерам.

Другое месца

Горад прыязны для пажылых

Студыя карысных кампетэнцый, Гродна

Праект каманды з Гродна будуецца на тым, што сёння пажылыя людзі не адчуваюць сябе камфортна ў родным горадзе. Прадстаўнікі НДА жадаюць палепшыць якасць жыцця пажылых людзей Гродна. Каманда пры падтрымцы журналіста распрацавала план дапамогі гарадскім уладам. Актывісты гатовыя вызначыць праблемы і нават падлічыць колькасць рэсурсаў, неабходных для іх ліквідацыі.

Для папулярызацыі ідэі актывісты прапануюць эксперымент «стары на дзень», калі на пэўны час маладыя юдзі могуць апрануць “скуру” пажылога гараджаніна і пагуляць па вуліцах Гродна з пагоршаным зрокам, з хадункамі.

Праекты, якія не былі адзначаны журы

“Будь вконтакте”, Гродна

Праект ад педагогаў, які хочуць асвоіць сацыяльную сетку “ВКонтакте” — новую платформу для ўзаемадзеяння з вучнямі. Настаўніцы мяркуюць, што выкарыстоўваючы сродкі і мову, зразумелую дзецям, яны змогуць знайсці сродак камунікацыі на складаныя і сур’ёзныя тэмы.

“Медыяцыя без межаў”

Прадстаўнікі НДА хочуць дапамагчы школьнікам, якія патрапілі ў канфліктную сітуацыю, вырашыць яе без прыцягнення дарослых, настаўнікаў ці адміністрацыі. Для гэтага актывісты прапануюць пачаць валанцёрскі рух сярод падлеткаў, якія б сталі выступаць у ролі медыятараў — трэцяга боку, які дапаможа разысціся з мірам. Стваральнікі праекту лічаць, што распаўсюд пазітыўных прыкладаў у СМІ, публікацыя на ўласным сайце гісторый паспяховага вырашэння канфліктаў дапаможа прыцягнуць у справу валанцёраў і папулярызаваць ідэю медыятарства.

“Хатнія роды ў роддоме”

Ініцыятыва пачалася з сайта radziny.by і ўжо стала заўважнай крыніцай інфармацыйных нагод, экспертных меркаванняў у беларускіх СМІ. Прадстаўніцы ініцыятывы выступаюць за гуманны падыход да цяжарнасці і родаў, хочуць распавесці пра правы жанчыны падчас цяжарнасці і родаў, каб даць рычагі ўплыву і магчымасць жанчынам абараняць сябе. Многае зроблена і сёння задача актывістак у тым, каб абагульніць і аб’яднаць вопыт для пазітыўных змен. Для гэтага жанчыны плануюць пашыраць сваю інфармацыйную дзейнасць у тым ліку праз супрацу са СМІ.

Праект міжнароднага цэнтра “Донарства. Дыяліз. Трансплантацыя”

Прадстаўнікі міжнароднага цэнтра жадаюць разбурыць міфы, якія культывуюцца ў грамадстве, аб трансплантацыі і донарстве. Актывістам неабходна дапамога СМІ, каб патлумачыць, што для перасадкі падыходзіць не кожны орган, урачы не могуць уплываць на тое, калі чалавек адправіцца на аперацыю і тым больш  не існуе нелегальнага рынку органаў. Прадстаўнікі ініцыятывы гатовыя супрацоўнічаць са СМІ і распавядаць свае гісторыі.

“Навуковая лаўка”

Прадстаўнікі гэтай ініцыятывы імкнуцца стаць пасярэднікамі паміж грамадзянскай супольнасцю і навукоўцамі. Што гэта значыць? “Навуковая лаўка” адказвае на запыт грамадства. Напрыклад, пра тое, ці ўплывае гарадская фабрыка на рост анкалагічных захворванняў у населеным пункце. Грамадства фармулюе запыт, а валанцёры “Навуковай лаўкі” даследуюць яго і распаўсюджваюць вынікі.

Студэнцкае этнаграфічнае таварыства “Этнаўсё”

Маладыя людзі ствараюць унікальную базу этнаграфічных ведаў пра  Беларусь. На адным сайце валанцёры плануюць сабраць усе матэр’ялы на этнаграфічную тэматыку — ад навуковых дадзеных да музычных кліпаў. База складаецца з дзвюх частак — тое што могуць бачыць усе, і закрытай часткі для падпісантаў праекта. Апошнія змогуць вольна карыстацца ўсімі дадзенымі. Стваральнікі лічаць, што вялікая база будзе карыснай і для аматараў, і для прафесіяналаў.

Школа працаўладкавання для людзей з інваліднасцю ў горадзе Бабруйск

Ініцыятары гэтага праекта плануюць стварыць сапраўднае рэаліці-шоў на базе вядучых бабруйскіх выданняў. Першасная задача — навучаць неабходным навыкам і ведам маладых людзей з інваліднасцю. Для таго, каб маладыя людзі ахвотней адгукаліся на прапанову і, магчыма, змаглі хутчэй знайсці сабе працу, стваральнікі праекту плануюць прыцягнуць журналістаў, якія ўжо публікавалі гісторыі людзей з інваліднасцю і асвятляць увесь працэс навучання і пошукаў працы ў СМІ.

Рэспубліканская кампанія па адмене адстрэлу бяздомых жывёл

Цэнтр па абароне жывёл “Анімалекс” хоча прыцягнуць увагу да праблем адлову і адстрэлу бяздомных сабак у Беларусі. Найвялікшым поспехам прадстаўнікі ініцыятывы будуць лічыць поўную забарону на адстрэл у краіне. Для гэтага абаронцы жывёл плануюць прыцягнуць увагу грамадскасці кароткаметражным дакументальным фільмам аб адстрэле сабак, які ўжо здымаецца. Яшчэ адзін цікавы план — зняць кароткі відэаролік на 30–40 секундаў ад асобы сабакі, у канцы якога глядач зможа выбраць адзін з двух варыянтаў канцовак. У першым сабака патрапіць у адстрэл, у другім — знойдзе дом.

Цэнтр псіхалагічнай падтрымкі прыёмных бацькоў

Прадстаўнікі цэнтру жадаюць публікаваць серыі матэрыялаў, прысвечаных паспяховым вопытам усынаўлення. Акрамя гэтага ў планах знайсці маму ці тату, які былі б гатовыя весці старонкі ў соцсетках і распавядаць пра свій досвед усынаўлення. Пачынаць плануюць з публікацыі фотаздымкаў і невеялікіх гісторый у сацсетках. Вялікім поспехам будзе, калі актывісты змогуць зняць дакументальны фільм, у якім разбурылі б асноўныя стэрэатыпы пра ўсынаўленне ў Беларусі. Першыя крокі зробленыя. Створаны цэнтр псіхалагічнай падтрымкі ўсынавіцеляў «Родныя людзі», раз у месяц там праводзяць сустрэчы бацькоў і арганізуюць выступленні спецыялістаў.

Roma integration

Гэтая ініцыятыва накіравана на тое, каб разбурыць шматлікія стэрэатыпы пра  прадстаўнікоў народнасці рома. Стагоддзямі рома жывуць побач з беларусамі, але пры гэтым застаюцца даволі закрытай групай. Цыганамі дагэтуль пужаюць дзяцей і само гэта слова цяпер належыць да мовы варожасці. Ініцыятары праекта Roma inte­gra­tion гатовыя дапамагчы беларускім СМІ наладзіць кантакт з супольнасцю рома, прадставіць відэа і фотаматэр’ялы для стварэння сюжэтаў пра жыццё беларускіх рома.