“Ты куда, сынок, продукты поволок?” ці Пра што піша рэгіянальная прэса

Кантэнт-аналіз уключае ў сябе даследаванне дзяржаўнага і недзяржаўнага друкаваных выданняў “Ганцавіцкі ЧАС” і “Савецкае ПАЛЕССЕ” (г. Ганцавічы, Брэсцкай вобласці), а таксама аналіз тэматыкі выпускаў навінаў на Брэсцкім рэгіянальным тэлебачанні і даследаванне паведамленняў дзяржаўнага і недзяржаўнага інфармацыйнага агенцтва на галоўныя тэмы траўня 2015 года.

Тэмы

У якасці тэмаў выбраныя падзеі з міжнароднага і унутрыпалітычнага жыцця краіны, а таксама нагоды, якія прэзентуюць трэнд, значную для грамадства з’яву, як напрыклад, нефармальны пачатак прэзідэнцкай выбарчай кампаніі.

Трэба адзначыць, што галоўныя тэмы траўня, якія асвятляліся дзяржаўнымі і недзяржаўнымі медыямі — афіцыйныя. Святкаванне юбілею перамогі ў Другой сусветнай вайне, — інфармацыйная дамінанта месяца. Над арганізацыяй свята актыўна працавалі як дзяржаўныя структуры, так і дзяржаўная прэса. Дадзенае спалучэнне, а таксама адназначная, без разыходжанняў інтэрпрэтацыя падзеі, стварыла шчыльнае інфармацыйнае палатно, якое на некалькі дзён, цалкам накрыла эфір краіны. З’яўленне іншых тэмаў, якія б прыцягнулі ўвагу аўдыторыі, у такіх умовах праблематычна. Значнасць падзеяў саступае ахопу, які маюць супольна дзяржструктуры і дзяржаўная прэса.

Гартайце курсорам, каб пабачыць тэмы ў храналагічным парадку:

Друкаваныя выданні

Для аналізу друкаваных выданняў у траўні выбраныя рэгіянальныя газеты, якія выходзяць у г. Ганцавічы, Брэсцкай вобласці: незалежная газета “Ганцавіцкі час” і афіцыйнае выданне райвыканкама “Савецкае палессе”.

Ганцавічы — горад у Брэсцкай вобласці з насельніцтвам 13 894 тыс. чалавек. У Ганцавіцкі раён уваходзяць 8 сельскіх саветаў і 36 населеных пунктаў з агульнай колькасцю насельніцтва 14,5 тыс. чалавек. Колькасць насельніцтва раёна і горада — 28 480 тыс. чалавек. Вялікія вёскі Ганцавіцкага раёна гэта (дадзеныя на 1 студзеня 2015 года): Любашава — 1 050 чалавек, Раздзялавічы — 1 347 чал., Малькавічы — 1 254, Хатынічы — 2 315.

Навядзіце курсор на фота, каб пабачыць больш інфармацыі пра выданне:

У рэдакцыі “Ганцавіцкага часу” лічаць, што адзін нумар выдання чытае прыкладна 3 чалавека. Наклад кожнага нумара – каля 4 тыс. асобнікаў. Такім чынам, аўдыторыя “Ганцавіцкага часу” — каля 12 тыс. чалавек (максімум). Прыкладна такіх ж наклад мае і “Савецкае Палессе” – 3,9 тыс. асобнікаў. Калі дастасаваць вышэй прыведзены метад падліку аўдыторыі і скласці лічбы, то атрымаецца, што агульная аўдыторыя кожнага нумара двух выданняў (дзяржаўнага і недзяржаўнага) — больш за 20 тыс. чалавек. А гэта значыць, што кожны дарослы ў горадзе і раёне чытае мясцовую газету.

Навядзіце курсор на фота, каб пабачыць больш інфармацыі пра выданне:

Пры даследаванні “Савецкага ПАЛЕССЯ” аналізаваліся 1–3 палосы выдання, паколькі прынята лічыць, што галоўная інфармацыя, а таксама навіны і эксклюзіў ў друкаваным выданні размяшчаюцца на першых трох старонках газеты. Перыядычнасць выданняў розная, таму, каб наблізіць колькасныя паказчыкі, пры аналізе “Ганцавіцкага Часу” даследчыцкая прастора была павялічана, — пад увагу былі ўзятыя матэрыялы размешчаныя на 1–9 палосах выдання.

Параўнальныя характарыстыкі выданняў:

Медыя-пазіцыянаванне рэгіянальных выданняў

Табліца матэрыялаў у ганцавіцкай прэсе па выбраным тэмам:

Апісанне атрыманых дадзеных

Сабраныя дадзеныя выявілі значныя лакуны ў асвятленні выбраных тэмаў. Паказчыкі адной газеты, як правіла, не маюць адпаведных паказчыкаў у другой. “Савецкае Палессе” пры асвятленні тэмы святкавання 70-годдзя Перамогі надрукавала 12 інфармацыйных паведамлення — гэта самы вялікі выяўлены колькасны паказчык. Але па загалоўкам бачна, што большасць гэтых матэрыялаў – віншаванні афіцыйных асобаў, дэпутатаў, праграмы мерапрыемстваў і іншыя “дзяжурныя” тэксты, якія, напэўна, газета друкуе штогод. У “Ганцавіцкім часе” такіх матэрыялаў няма: газета змясціла ўсяго адзін артыкул па тэме Перамогі, які паводле назвы і зместу з’яўляецца разважаннем на тэму вайны і памяці.

“Савецкае палессе” друкуе інфармацыю пра апошні званок і выпускнікоў ганцавіцкіх школаў. Газета надае ўвагу і цэнтральным падзеям, праўда, пры гэтым карыстаецца выключна афіцыйнымі крыніцамі. На старонках “Савецкага Палесся” рэгулярна з’яўляецца інфармацыя прэс-службы прэзідэнта і паведамленні дзяржаўнага інфармагенцтва БелТА. Выданне ўзгадала пра візіт у Беларусь старшыні Кітайскай Народнай Рэспублікі Сі Цзіньпіна і пра з’езд Прафсаюзаў. Артыкул аб з’ездзе “Чалавек працы – на першым месы”, падрыхтаваны паводле інфармацыі БелТА і дапоўнены фотаздымкам прэзідэнта, заняў частку першай і амаль усю другую паласу №39(8359) “Савецкага Палесся” за 27 траўня 2015 года.

З’езд ФПБ, візіт старшыні КНР засталіся па-за ўвагай “Ганцавіцкага часу”. Увогуле матэрыялаў на вызначаныя тэмы, акрамя юбілею 9 траўня, на даследчыцай прасторы газеты не выяўлена. У выданні адсутнічае інфармацыя “з Мінску” і афіцыйная інфармацыя. Дарэчы, паводле пошукавай сістэмы сайта “Ганцавіцкага часу”, у траўні выданне ні разу не ўзгадала прэзідэнта А. Лукашэнку (апошняе ўзгадванне — у артыкуле-перадруку з інтэрнэт-выдання “Салідарнасць” за 22.04.2014).

 Мясцовыя газеты не пішуць на тэму саміта “Усходняга Партнёрства” у Рызе.

Вынікі даследавання з такой колькасцю нулявых паказчыкаў нельга назваць задавальняючымі. На галоўнае пытанне “пра што ж пішуць рэгіянальныя газеты?” адказу не знойдзена. Таму быў праведзены паўторны аналіз выданняў з выкарыстаннем іншага метаду, які, як уяўляецца, павінны выявіць больш дэтальную і разнастайную карціну інфармацыйнага напаўнення рэгіянальных СМІ.

Метад. Усе матэрыялы, змешчаныя на даследчыцкай прасторы “Ганцавіцкага ЧАСУ” (1–9 палосы) і “Савецкага ПАЛЕССЯ” (1–3 палосы) былі класіфікаваныя паводле адпаведнасці наступнай тэматыцы:

-  здарэнні, крымінал,

-  здароўе,

-  культура, адукацыя, гісторыя,

-  мясцовыя ўлады, рашэнні, навіны краіны,

-  соцыум,

-  ЖКГ,

-  спорт.

У табліцы ніжэй прыведзеныя загалоўкі артыкулаў і інфармацыйных паведамленняў адпаведна вызначанай тэматыцы. Калі азнаёміцца з загалоўкамі прыведзенымі ў табліцы, можна атрымаць уяўленне пра стылістытыку падачы матэрыялаў, а таксама заўважыць каларыт асвятлення жыцця рэгіёна ў незалежнай і афіцыйнай газеце.

Апісанне атрыманых дадзеных

Карціна выглядае так: “Ганцавіцкі час” больш за ўсё ўвагі надае здарэнням і крымінальнай хроніцы. Матэрыялаў на гэту тэму — больш за палову: 62 артыкула на тэму крыміналу і здарэнняў, на ўсё астатнія тэмы разам даводзіцца 55 артыкулаў. Другая па важнасці тэма для “Ганцавіцкага часу” – матэрыялы рубрыкі “Соцыум”. Гэта адказы на пытанні чытачоў, апытанкі, мясцовыя навіны, інтэрвью і рэпартажы. Далей — “Спорт”, “Ганцавіцкі час” надае шмат увагі спартыўным навінам і штонумар друкуе інфармацыю пра спаборніцтвы, гульцоў і клубы, якія паходзяць з Ганцавічаў. Рубрыка “Здароўе” таксама адна з самых значных па колькасці матэрыялаў. Трэба сказаць, што ўрачы – сапраўдныя героі рэгіянальнай прэсы. Інтэрвью на тэму захавання здароўя, а таксама матэрыялаў дзе ў якасці галоўнага героя паўстае доктар ці медыцынская сястра, як у адным, так і другім выданні вельмі шмат. Таксама газеты друкуюць парады наконт таго, як захаваць сябе і сваё здароўе, статыстыку захворванняў па Ганцавіцкаму раёну, асветніцкую і прафілактычную інфармацыю. Прыкладна адзін матэрыял у кожным нумары “Ганцавіцкага Часу” прысвечаны культуры, адукацыі ці гісторыі.

Афіцыйная тэматыка дамінуе ў “Савецкім ПАЛЕССІ”. Інфаграфіка паказвае, што газета мае тры асноўныя тэматычныя накірункі. Гэта “Мясцовыя ўлады, рашэнні і навіны краіны”, “Соцыум”, “Здарэнні, крымінал”. Менш за ўсё “Савецкае ПАЛЕССЕ” піша пра спорт. Газеты маюць аднолькавыя паказчыкі па тэме “Задроўе”: 7 артыкулаў у незалежнай газеце, 6 – у афіцыйнай.

Сабраныя дадзеныя таксама дазваляюць правесці моўны аналіз і адказаць на пытанне, якой мовай карыстаюцца рэгіянальныя выданні ў Ганцавічах. Калі палічыць матэрыялы за травень на рускай і беларускай мовах, прыведзеныя ў табліцы вышэй, атрымоўваецца наступная сітуацыя:

Высновы

“Савецкае ПАЛЕССЕ” – трыбуна мясцовых уладаў. Газета працуе па прыкладу “друкаванага органа” райвыканкама і Савета дэпутатаў і актыўна выкарыстоўвае гэты статус пры зборы і апрацоўцы інфармацыі. Амаль усе паведамленні ў газеце на любую тэму так ці інакш звязаныя з дзейнасцю дзяржструктур, афіцыйнымі мерапрыемствамі, акцыямі ці асобамі чыноўнікаў. У рэдакцыі бачаць інфармацыйную нагоду не з пункту погляду асвятлення яе з розных бакоў і прадстаўлення фактаў і розных пунктаў погляду, а як магчымасць распавесці пра дзейнасць мясцовых уладаў і афіцыйных асобаў. Аўтарамі газеты часта выступаюць не толькі журналісты, але і загадчыкі аддзелаў, спецыялісты мясцовых уладаў і дэпутаты. Сферы дзе прысутнасць дзяржаўных структур зведзеная да мінімума, як напрыклад “спорт”, у газеце амаль не асвятляюцца. А пра тыя сферы, у якіх дзяржава дамінуе, – медыцына, адукацыя, правапарадак, — “Савецкае ПАЛЕССЕ” дае багата матэрыялу.

“Ганцавіцкі ЧАС” працуе, як кажуць “на зямлі”. У газеце шмат кароткіх змястоўных паведамленняў з канкрэтных месцаў, вёсак і пра канкрэтных людзей. Канешне, маючы такую такую інфармацыйную канцэпцыю, “здарэнні” падаюцца самай удзячная тэматыкай. Аднак пульс жыцця рэгіёна адбіваюць не толькі парушальнікі і хуліганы. Таму трохі пазітыву на першых старонках выдання было б нялішнім. Стыль у якім працуе “Ганцавіцкі ЧАС” вельмі лаканічны і дынамічны. Загалоўкі чапляюць і запамінаюцца. Назвы артыкулаў (напрыкл.,«Водитель кобылы столкнулся со стадом коров», Воровал из машин? На скамью подсудимых!, “Ты куда сынок, продукты поволок?”, «Со здания магазина снова украли флаг» і г.д.) дэманструюць своеасаблівы запал, таблоідную смеласць, мясцовы каларыт, лёгкасць і прастату з якой калектыў падыходзіць да справы. Гэта рэзка кантрастуе з паказным нафталінавым пафасам “Савецкага Палесся”, які рэдакцыя выцягвае на першыя старонкі газеты ў форме загалоўкаў-кодаў мінулых часоў (напрыкл. “Праца, май і песня!”, “Не старэюць душой ветэраны” “Дзяцінства пара непаўторная” і г.д. ).

Як аднаму так і другому выданню былі б вельмі дарэчы паведамленні з Мінску ад уласнага карэспандэнта пра галоўныя падзеі краіны, а таксама каментары і меркаванні пра тое, як цэнттральныя падзеі паўплываюць на Ганцавічы і раён.

Аналіз выявіў цікавы сімбіёз дзяржаўнай і незалежнай прэсы: тэмы якія абыходзіць увагай “Ганцавіцкі час” вельмі актыўна асвятляе “Савецкае ПАлессе” і наадварот. Інфармацыя не паўтараецца і не дублюецца. Не гледзячы на тое, што выданні працуюць на аднолькавым матэрыяле, кожная газета мае свой пазнавальны стыль, твар. Аднак рэгіянальным брэндам можна лічыць толькі “Ганцавіцкі час”. Чаму? Таму, што актуальнасць – важны крытэр як для брэнда, тым больш для газеты. А маючы назву са словам “савецкае” быць актуальным у сучасным кантэксце немагчыма.

Інфармацыйныя агенцтвы

Для аналізу паведамленняў інфармагенцтваў у красавіку 2015 былі выбраныя дзяржаўнае прадпрыемства “Белта. Белорусское телеграфное агенство” і прыватнае інфармацыйнае агенцтва “Беларуская інфармацыйная кампанія Белапан.” Даследаванне праводзілася метадам падліку паведамленняў па ключавым словам.

Замеры здзяйсняліся паводле дадзеных пошукавых сістэмаў сайтаў інфармагенцтваў www.belapan.by і www.belta.by. Ключавыя словы выкарыстоўваліся на рускай мове.

Ключавыя словы падбіраліся па прынцыпу прамой асацыяцыі, альбо ўласныя імёны ўдзельнікаў падзеяў ці назвы месцаў месцаў, дзе гэтыя падзеі адбываліся. Такі метад дазваляе выявіць як шырокую статыстыку па тэме (напрыклад, паведамленні са словам “победа”), так і вузкую. Агульна сабраныя лічбы павінны даць уяўленне пра інфармацыйную карціну па выбраных тэмах, якую ў траўні стварылі дзяржаўнае і недзяржаўнае інфармагенцтва.

Апісанне атрыманых дадзеных

Найвялікшы выяўлены паказчык належыць інфармагенцтву БелТА па ключавому слову “победа”. Гэтая слова з’яўлялася ў навіннай стужцы амаль 500 разоў, а гэта значыць прыкладна 22,6 разоў кожны працоўны дзень. Канешне, трэба мець на ўвазе, што слова мае агульнае значэнне і яго ўзгадаванні звязаныя не толькі з юбілеем Перамогі (а таксама са спартыўнымі дасягненнямі і інш.). Тым не менш, статыстычная розніца паміж колькасцю паведамляенняў дзяржаўнага і недзяржаўнага інфармагенцтва, ускосна сведчыць пра магутны акцэнт, які дзяржаўнае агенцтва надало падзеі. Больш вузкае значэнне, якое павінна было выявіць інфармацыю пра канкрэтнае ўрачыстае мерапрыемства 9 траўня — “парад”, — інфармагенцтвы выкарысталі амаль аднолькавую колькасць разоў.

БелаПАН у траўні прапанаваў больш за БелТА інфармацыі на тэму адукацыі і ўступлення Беларусі ў Балонскі працэс.

Традыцыйна БелТА у сваіх паведамленнях больш за БелаПАН узгадвала прэзідэнта А. Лукашэнка. Аднак інфармацыі з абрэвіятурай МТЗ інфармагенцтвы выдалі амаль аднолькавую колькасць. Гэта дазваляе меркаваць, што да візіт прэзідэнта на завод, інфармагенцтвы аднесліся з аднолькавай увагай. Рэдкі выпадак калі колькасныя замеры па тэме афіцыйных мерапрыемстваў супадаюць.

Белапан больш увагі надаў саміту “Усходняга Партнёрства” у Рызе. І больш за БелТА у сваіх паведамленнях узгадваў Міністра замежных спраў РБ Уладзіміра Макея.

Цікавая статыстыка па словах “прафсаюзы” і “выбары”. З сабраных дадзеных вынікае, што дзяржаўнае агенцтва надало больш увагі прафсаюзнай тэматыцы – інфармацыйных паведамленняў на БелТА з гэтым ключавым словам у траўні было ў 3,5 разы больш, чым на БелПАН. Белпан выдаў амаль у 2 разы больш за дзяржаўнае інфармагенцтва паведамленняў са словам “выбары”. Якую выснову можна зрабіць з гэтай статыстыкі? Незалежнае кампанія бачыць выбары, як яшчэ адну інфармацыйную нагоду, а дзяржаўнае, не ўзгадваючы выбары наўпрост, надае большую ўвагу падзеям з удзелам афіцыйных асобаў.

Кітай БелТА ў траўні ўзгадвала амаль ў тры разы часцей, чым БелПАН. А таксама дзяржаўнае інфармагенцтва выдала амаль у 5 больш за незалежнае інфармацыі з прозвішчам старшыні КНР Сі Цзіньпіна. Гэтая статыстыка вылучаецца са звычайнай вялай увагі БелТА да міжнародных падзеяў (статыстыка па міжнароднай тэматыцы за час назірання амаль заўсёды была на карысць незалежнага інфармагенцтва). Вялікая колькасць інфармацыі ў дадзеным выпадку можа сведчыць пра выключнасць самой падзеі: дзяржаўныя візіты главаў замежных краінаў у Беларусь з’ява не частая. Да таго ж візіт кітайскага лідэра суправаджаўся выключна эйфарычнай рыторыкай з боку афіцыйных асобаў. Можна сказаць, што дзяржаўнае інфармагенцтва падтрымала гэты тон і падмацавала афіцыйную пазіцыю колькасцю выдадзеных у эфір матэрыялаў.

Высновы

Статыстыка ў траўні не такая роўная, як у папярэднія месяцы. Выяўлена шмат колькасных разрываў. З гэтага можна зрабіць выснову, што інфармацыйная палітыка агенцтваў змяняецца. Магчыма гэта звязана з вялікай палітычнай кампаніяй гэтай восені – прэзідэнцкімі выбарамі. Калі так, то колькасныя разрывы ў наступным месяцы, асабліва па афіцыйнай тэматыцы, будуць павялічвацца.

Рэгіянальнае тэлебачанне, мясцовыя навіны. Без сенсацыяў і нечаканасцяў

У траўні для аналізу тэлевізійнага кантэту былі выбраныя тэлевізійныя кампаніі Брэста “ООО Тэлекампанія “Буг-ТВ” і “Тэлерадыёкампаніі “Брэст” — рэгіянальнае структурнае падраздзяленне Нацыянальнай дзяржаўнай тэлерадыёкампаніі. Прадмет даследавання — тэмы навінаў.

Дзеля аналізу быў выкарыстаны наступны метад:

На афіцыйных сайтах кампаній былі вылучаныя ўсе тэмы навінаў за травень. З прадукцыі “Буг ТВ” пад увагу былі ўзятыя навіны рубрык “Гарадскія Навіны”, “Афіцыйныя навіны рэгіёна”. З навінаў на ТРК “Брэст” у даследаванне ўвайшлі тэмы рубрыкі “Рэгіянальныя навіны”. Для аналізу выкарыстаная толькі ўласная інфармацыя каналаў (ТРК Брэст актыўна карыстаецца іншымі крыніцамі www.vb.by, www.media-polesye.by, www.belta.by, www.radiobrest.by, www.ont.by і інш.,). Пасля першаснага адбору, тэмы навінаў былі класіфікаваныя па рубрыкам: мясцовыя ўлады, эканоміка, грамадства і культура. Статыстыка па колькасці навінаў у кожнай з вызначаных рубрык на рэгіянальных каналах выглядае наступным чынам:

Табліца ніжэй змяшчае загалоўкі рэгіянальных навінаў, якія выйшлі ў эфір на тэлевізійным канале “Буг-ТВ” і ў эфіры “Тэлерадыёкампаніі “Брэст” у траўні 2015 года. Інфармацыя паводле афіцыйных сайтаў кампаній www.bugtv.by і www.trkbrest.by

Апісанне атрыманых дадзеных

Відавочна, што дадзеныя не вельмі адрозніваюцца. Буг-ТВ нават больш за дзяржаўны канал надае ўвагі мясцовым уладам і мерапрыемствам з удзелам чыноўнікаў. Афіцыйныя навіны на “ТРК Брэст” “звязваюць” рэгіён з Мінскам: канал распавядае пра візіты афіцыйных асобаў у горад ці вобласць, працу цэнтральных міністэрстваў і рашэнні, якія тычацца жыцця Брэста.

6 з 9 навінаў рубрыкі “культура” “Буг-ТВ” прысвячае 70-годдзю перамогі ў Другой сусветнай вайне. Прыкладна столькі ж навінаў па тэме 70-годдзя Перамогі было на “ТРК Брэст”.

На тэму жыцця грамадства дзяржаўны тэлеканал прапануе гледачам больш шырокую і разнастайную навінную палітру. У навінах на абодвух каналах мала гавораць пра мясцовую эканоміку, ЖКГ і спорт.

Высновы

Тэматычным акцэнтам навінаў на мясцовым тэлебачанні ў Брэсце у траўні было святкаванне 70-годдзя перамогі ў Другой Сусветнай Вайне. Абодва ТВ-канала аддаюць перавагу афіцыйным нагодам, асабліва мерапрыемствам з удзелам мэра горада і главы рэгіёна. Каналы маюць вельмі падобнае тэматычнае напаўненне сваіх выпускаў навінаў і падобныя канцэпцыі навіннага вяшчання.

Калі ўлада з’яўляецца галоўным news-maker’ам? Калі СМІ служаць ёй. Улада – асноўны замоўшчык медыя прадукта. У ідэале, замоўцам павінна быць грамадства. Тады СМІ мае свабоду ў фармаванні ўласнага кантэнту і неад’емнае права крытычна ставіцца да дзяржавы і яе прадстаўнікоў. На жаль, рэгіянальныя тэлебачанне, а таксама дзяржаўная газета, разгледжаная ў межах даследавання, працуюць па схеме “дзяржаўнай прэсы”. Якая карысць грамадству ад такой працы?